"Als Mugabe komt, kom ik niet !"

De Britse eerste minister Gordon Brown sprak op 19 september duidelijke taal. Als Zimbabwaans president Robert Mugabe aanwezig is op de geplande top (in Lissabon op 8 en 9 december) tussen de European Union en de African Union, dan komt Brown niet. Om die uitspraak nog wat kracht bij te zetten belde hij al even rond met enkele collega’s eerste-ministers om hun te vragen wat extra druk uit te oefenen in Harare.
Zimbabwe, het voormalige Rhodesie en ex-kolonie van Groot-Brittanie zit in een oneindig diepe crisis. Het land ligt net boven Zuid-Afrika, is 390.757 km2 groot (ter vergelijking: Spanje = 505.000 km2) en werd als Rhodesie onafhankelijk van Groot-Brittanie in 1965 met als eerste-minister Ian Smith.
Er kwam gewapend verzet van de lokale bevolking via de ‘Zimbabwe African People’s Union (ZAPU) en de ‘Zimbabwe African National Union (ZANU).
In 1979 kwam het land als gevolg van de Lancaster House Agreement enkele maanden terug onder Brits beheer, waarna het op 18 april 1980 als Zimbabwe onafhankelijk werd. Robert Mugabe (sterke man van de Zanu) werd minister-president en zette algauw de allereerste president Edward Banana opzij, greep de macht, werd president én eerste-minister en maakte Nkomo (sterke man van ZAPU) minister van binnenlandse zaken. Mugabe voerde éénpartijsysteem in (Zanu en Zapu smolten samen) en werd aanzien als een machtig nieuw Afrikaans leider.

In het begin ging alles vrij goed, industrie en landbouw draaiden maar stilaan begon eind de jaren ‘90 de dictatoriale leiding van Mugabe op te vallen. (In die tijd steunde hij ook Mobutu in zijn overlevingsstrijd in Kongo-Zaire). De ene onbegrijpelijke beslissing na de andere teisterde het land (oa het geduchte landhervormingsprogramma) en verkiezingen werden systematisch gemanipuleerd en oppositie monddood gemaakt (of letterlijk gedood).
In het eens zo weelderige, voedselrijke land is er nu enorme voedselschaarste, de veestapel is opgegeten, de prachtige natuurparken leeggeroofd, de economie is volledig stil, er is haast geen brandstof meer en het International Muntfonds (IMF) schat dat de inflatie op jaarbasis tegen december het waanzinnige getal van 100.000 % zal bereiken.

In Brussel vernemen we dat de Internationale Crisis Groep (www.crisisgroup.org ) - een onpartijdige vzw en uitgever van CrisisWatch - na uitvoerige studie tot de conclusie kwam dat 80 % van de huidige 12 miljoen inwoners van Zimbabwe onder de armoedegrens leven. Eigenlijk hadden ze niet lang daarop moeten studeren: Even rondlopen in Harare of Bulawayo spreekt boekdelen…
Ondertussen doet Mugabe alsof zijn neus bloedt en speelt hij de bal terug: Groot-Brittanië en niemand anders is de oorzaak van de wat hij noemt een internationaal gearrangeerde hetse tegen Zimbabwe en zijn leider(s).
Klokkeluider van dienst Gordon Brown zegt dat Mugabe momenteel de énige Afrikaanse leider is die aankijkt tegen een Europees reisverbod. De argumentatie om Mugabe te verbieden nog in of naar Europa te reizen is dat -volgens Brown- de Zimbabwaanse president zijn eigen volk mishandelt. Brown zegt letterlijk dat er op geen enkel vlak vrijheid is in Zimbabwe, noch vrijheid van mening, geen vrijheid om zich te verenigen en geen persvrijheid.
Ook stelt hij Mugabe persoonlijk verantwoordelijk voor massa-intimidatie naar welke vorm van oppositie toe en zelfs vaak voorkomende fysieke mishandeling van de leden van de oppositie.

Hij stelt dat indien Mugabe naar Lissabon komt dit de belangrijke top zal verstoren en de écht belangrijke thema’s dan niet zouden aan bod komen. Dit laatste is dan de reden waarom Brown zelf zou wegblijven van de top. ‘t Is dus “hij of ikke”…
En laat nu juist het de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Tutu zijn die Brown een beetje kwam opjagen, gesteund door zijn collega uit York, aartsbisschop John Sentamu. In een interview met ITV News wezen zij afgelopen disndag Brown erop dat de jarenlange softe aanpak van Mugabe geen bal helpt en dat er dringend meer drastische maatregelen nodig zijn om Zimbabwe erbovenop het helpen. Of dat inhield dat “iemand” daarvoor Mugabe moet uit zijn zetel wippen werd niet echt gespecifiëerd maar daar leek het op.

Nu is de interventie van Tutu niet ongewoon: Hij is het immers hartsgrondig oneens met de softe benadering van het probleem Mugabe door zijn eigen Zuid-Afrikaanse regering. Ook Thabo Mbeki, president van Zuid-Afrika spreekt zich nog steeds niet uit over Mugabe, zijn Zimbabwaanse collega en voormalige brother-in-arms en vriend van Nelson Mandela, zijn illustere voorganger.
Het feit dat Mugabe jarenlang het ANC (African National Congres) steunde in de tijd van Apartheid is blijkbaar dé goeie reden die Mugabe levenslang krediet geeft in de ogen van vele zwarte Zuid-Afrikanen en Mbeki, bang om zijn zwarte acherban te verliezen in eigen land hoedt er zich voor ferme uitspraken te doen.

Het enige vuiltje aan de lucht is het feit dat Zimbabwanen massaal hun land ontvluchten en op alle slinkse wegen proberen naar Zuid-Afrika te vluchten (veelal via Mozambique) en daarbij zelfs gedragsstoornissen veroorzaken bij de leeuwen in het populaire Krugerpark (dat grenst aan Mozambique). Dat laatste werd gemeld door wildwachters die leeuwen in het park nu vaak actief bezig zien op zoek (jacht) naar mensen, lees toeristen, omdat ze geleerd hebben dat het lekkere hapjes zijn. Die illegalen komen vaak ‘s nachts het park binnen en waar voorheen leeuwen zich niet interesseerden aan mensen (want ze zaten toch onbereikbaar in auto’s) krijgen ze te maken met mensen die ‘s nachts kriskras door het park hollen en eenmaal de smaak te pakken dreigen sommige leeuwen overdag ook toeristen aan te vallen. Leeuwen die agressie vertonen worden nu afgemaakt.
En omdat die hoop ongecontroleerde Zimbabwaanse illegalen op zoek naar voedsel en werk grondig het leven in de steden verstoren rukt het Zuid-Afrikaanse leger en politie nu dagelijk uit op actieve jacht naar illegalen. De regering wil voorlopig geen harde maatregelen dus scheppen ze de illegalen zowat letterlijk op in vrachtwagens en deporteren ze dagelijks naar de grens met Zimbabwe (veelal de grenspost tussen Messina en Beitbridge) en zetten ze de vluchtelingen over de grens. De volgende dag staan de meesten vaak opnieuw illegaal in Zuid-Afrika terug en herbegint het spel… Men schat dat er al 3 miljoen Zimbabwanen hun land ontvlucht zijn de laatste 10 jaar.
Vele Zuid-Afrikanen -ook beleidsmensen- zien dat met lede ogen aan maar structureel gebeurt er niets: De onderdanen in Zimbabwe zijn dagelijks bezig met overleven en de Zuid-Afrikanen krijgen dagelijks meer illegalen op hun grondgebied waarvan een groot deel er na enige tijd toch in slaagt zich te verstoppen in de grootsteden met alle socio-economische gevolgen van dien en niet in het minst dat ze illegaal werk verrichten en de officiële arbeidsverloningen ondergraven.
Bisschop Tutu - niet te beroerd om zijn hachje te wagen - is één van de weinigen die internationaal de kat de bel aanbond en steun zoekt/vraagt zodat zijn eigen regering én de wereldleiders iets zouden doen aan de situatie in Zimbabwe en de gevolgen ervan in de buurlanden.
Mugabe zegt dat hij niets moet weten van die buitenlandse bemoeienissen en eigenaardig genoeg gebruikt Mbeki soms dezelfde toon: Ook hij zegt regelmatig dat buitenlandse mogendheden zich niet moeten mengen met koers en toekomst van zijn land…
Hoe lang dit nog zal aanslepen weet niemand. Mugabe zelf neemt de ene wanhopige (of waanzinnige ?) maatregel na de andere om de hollende inflatie tegen te gaan maar tevergeefs. Kroon op zijn werk was twee maand geleden: Toen dwong hij alle winkeliers in gans het land via de door hem benoemde National Incomes and Pricing Commission de uitgestalde prijs onmiddellijk te halveren en liet iedereen die weigerde onmiddellijk arresteren, enkele grootwarenhuisdirecteuren uit Harare op kop.

Resulaat: Nog meer lege rekken want eigenaars-winkeliers kunnen niemand vinden die hun wil verkopen aan die gigantisch lage inkoopprijzen nodig om aan door Mugabe opgelegde verkoopprijzen te kunnen voldoen. Dus bloeit de zwarte markt nog meer dan voorheen en krijgen we torenhogen verschillen: Een brood mag volgens Mugabe nog slechts 1 US$ kosten (30.000 Zimbabwean dollar) maar kost in werkelijkheid op de zwarte markt 6,6 US$ (200.000 Zim-dollar). Als je weet dat een winkelbediende gemiddeld 1,2 tot 1,6 miljoen Zim-dollar verdient per maand dan is de rekensom gauw gemaakt en wordt duidelijk dat de inwoners van Zimbabwe massaal slachtoffer zijn van de onbekwaamheid van hun leiders.
Het heeft meer dan twee jaar geduurd eer de oorlogssituatie in Darfur - aangekaart door honderden bekende en minder bekende mensen - doorbrak op internationaal vlak (oa door de inspanningen van voormalig UN-secretaris-generaal Kofi Annan) en men nu met min of meer succes regeringen en verzetsgroepen probeert te dwingen iets te doen aan die catastrofe.
Het klinkt raar maar de aandacht die nu naar Darfur gaat is mogelijks deels oorzaak van het feit dat die andere Afrikaanse catastrofe in Zimbabwe, ver weg van de camera’s en hulporganisaties, in de schaduw blijft en niet in het minst omdat de African Union en andere Afrikaanse leiders er blind voor blijven of op zijn minst onverschillig, al roepen ze allemaal dat dit niet klopt. Maar niemand neemt het voortouw om Mugabe en zijn kliek een daadwerkelijk ultimatum te stellen. Het is niet omdat een leider vroeger een ware verzetsheld was en internationaal aanzien had dat hij in zijn oude dagen niet kan veranderen in een machtswellustelling die geen aandacht meer heeft voor zijn eigen volk en genadeloos elke kritiek hardhandig smoort in de kiem.
Gordon Brown, nieuw in de stiel in Downing Street Nr.10 is misschien de eerste Europese leider die daadwerkelijk zal hardmaken wat anderen beloven: Geen beetje druk maar massale druk uitoefenen op Mugabe en waar ter wereld ook steun zoeken voor deze dringende zaak, niet in het minst bij de buurlanden van Zimbabwe.

En neen, het is niet de tijd om te zeggen dat Groot-Brittanië een verborgen economische kalender heeft en plannen met Zimbabwe eens Mugabe zal verdwenen zijn… de bevolking van Zimbabwe heeft gewoon géén tijd meer tegoed en elke dag dat de internationale gemeenschap talmt sterven er kinderen van ondervoeding en gebrek aan geneesmiddelen - alleen zien de camera’s het niet zo duidelijk dan in Darfur.
Zimbabwe verdient dit niet en Brown voegde eraan toe dat Groot-Brittanië zijn verantwoordelijkheid zal nemen tov zijn vroegere kolonie en bereid is bij te dragen op alle vlak (uiteraard ook financiëel) aan de heropbouw van dit prachtige land.
Het is zo een beetje een déjà vu - die heropbouw : Daar weten wij als Belgen met Congo en Mobutu alles van …

Bronnen: The Independent (UK), Mail and Guardian Online (Zuid-Afrika), ZW-News (Zimbabwe)

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.