'Alternatief' voor FTAA weinig concreet

De initiatiefnemer van het alternatief, de Hemispheric Social Alliance, vertegenwoordigt naar eigen zeggen 45 van de 800 miljoen Amerikanen, voornamelijk leden van vakbonden en ngo’s, academici en kleine boeren. De ngo-koepel organiseert een conferentie parallel met de handelsministers. We kregen vaak het verwijt dat we het FTAA-project alleen maar willen boycotten, maar dat is niet waar. Wij hebben ook voorstellen, zegt Hector de la Cueva, woordvoerder van het Mexicaanse Actienetwerk inzake Vrijhandel (RMALC).

De Mexicaanse onderzoeker Germán de La Reza ziet echter veel moeilijkheden met de implementatie van de alternatieven voorstellen, voor zover die überhaupt uitvoerbaar zijn. De tekst bestaat voor twee derde uit reflecties over de negatieve impact van het neoliberale marktmodel. Het document roept vragen op in verband met milieu, arbeid, vrouwenrechten, immigratie, copyrights, landbouw en markttoegang. Allemaal heel goed bedoeld, aldus de la Reza, maar concrete maatregelen ontbreken.

Het Alternatief voor het Amerikaanse continent bekent zich tot de noodzaak van economische integratie, maar wijst het vrijemarktmodel af als enige werkwijze. Uit de geschiedenis blijkt dat een vrije markt niet automatisch leidt tot ontwikkeling, laat staan sociale rechtvaardigheid. Wij pleiten voor een wereldeconomie die op nationaal en bovennationaal niveau wordt bestuurd ten dienste van vrede, democratie, duurzame ontwikkeling en economische stabiliteit.

Rivas geeft toe dat de tekst hier en daar nogal vaag blijft, maar stelt dat het document slechts deel uitmaakt van een collectief reflectieproces. De activisten blijven ervan overtuigd dat het vrijhandelsplan is bedacht door multinationals in de Verenigde Staten als een manier op de rest van het continent economisch in hun greep te krijgen. Onder de slogan Ja aan het leven, neen aan het FTAA, trekken ze in een eindeloze reeks protestmarsen, manifesten en seminaries ten strijde tegen het neokolonialisme.

Belangrijker is volgens de la Reza dat de FTAA-onderhandelingen onder druk van burgerorganisaties heel wat transparanter zijn geworden. De protesten hebben de regeringen ervan bewust gemaakt dat ze zullen worden afgerekend op de sociale en economische gevolgen van het akkoord.

De tegenstanders hopen dat de top in Miami hetzelfde verloop zal kennen als de Wereldhandelstop eerder dit jaar in Cancún. Een blok van ontwikkelingslanden onder aanvoering van Brazilië weigerde toen verdere toegevingen te doen wanneer de industrielanden niet begonnen met een drastische reductie van hun landbouwsubsidies.

De Braziliaanse minister voor buitenlandse zaken Celso Amorim liet echter al verstaan dat er in Miami een goede basis voor succes is. Mogelijk raken de Verenigde Staten en Brazilië het eens over een handelsakkoord van beperktere omvang met verschillende snelheden van liberalisering in functie van de belangen van elk land. De activisten hebben al laten verstaan dat ook zo’n FTAA light voor hen niet door de beugel kan.