Amerikaans leger verliest steun van soennitische stammen

Het Amerikaanse leger is bezig aan een grootschalige operatie om al-Anbar, de uitgestrekte provincie ten westen van Bagdad, weer onder controle te krijgen. Voor de Amerikaanse troepen is al-Anbar al ruim een jaar de gevaarlijkste provincie in Irak.
Al-Anbar beslaat ongeveer een derde van het totale Iraakse grondgebied, maar er leven slechts 2,5 miljoen mensen, vooral soennieten. Van bij de Amerikaanse invasie in maart 2003 kanten die zich fel tegen de aanwezigheid van buitenlandse troepen.
Fallujah, op de provinciehoofdstad Ramadi na de grootste stad in de provincie, is een symbool van het verzet tegen het Amerikaanse leger. De weerstand tegen de bezetting begon er toen de Amerikanen in mei 2007 17 ongewapende betogers doodschoten. De Amerikanen gingen Fallujah later beschouwen als een bastion van de rebellen die het tegen hen opnamen en lanceerden een allesvernietigende aanval waarvan de stad nog altijd niet hersteld is.
Door die harde aanpak ontstonden er ook in andere steden in de provincie belangrijke verzetshaarden. De onrust verspreidde zich eerst naar Khalidiya en Ramadi en kreeg daarna ook Hit, Haditha en al-Qa’im aan de grens met Syrië in haar greep.
Met grootschalige offensieven haalden de Amerikanen op veel plaatsen weer tijdelijk de bovenhand, maar tegelijk werd de weerstand tegen de buitenlandse troepen steeds sterker. Daarom gooide de Amerikaanse legerleiding het dit jaar over een andere boeg. Ze vormde een coalitie met soennitische stammen die de invloed van Al-Qaeda in de regio wilden terugdringen.
De gewapende arm van de stammen die met de VS gingen samenwerken, de Revolutionaire Strijdmacht voor de Redding van Anbar, kreeg wapens, uniformen en voertuigen van de Amerikanen. Militieleden konden rekenen op een vergoeding van 900 dollar (671 euro) per maand.
Volgens Amerikaanse regeringsmedewerkers heeft de strategie het geweld in al-Anbar doen teruglopen, maar plaatselijke bronnen beweren het tegendeel. “De meeste stamhoofden waren van bij het begin tegen het idee”, zegt Hamid Alwani, een vooraanstaand leider uit Ramadi. “We begrepen dat de Amerikanen erop aanstuurden dat we ook onze broeders in het verzet zouden aanpakken.”
“Het lijkt erop dat de Amerikanen beginnen in te zien dat ze fout zitten”, zegt Alwani. Volgens hem zijn er nog maar weinig stammen die het Amerikaanse leger steunen.
Ali Hatem Ali Suleiman, de leider van de Dulaim-federatie van stammen in al-Anbar, zegt dat de Revolutionaire Strijdmacht voor de Redding van Anbar ontbonden zal worden vanwege de groeiende verdeeldheid en ontevredenheid van de leden. Het ongenoegen richt zich onder meer tegen Abdul Sattar Abu Risha, een van de plaatselijke vertrouwelingen van de VS. Volgens Suleiman is Abu Risha een “verrader” die “zijn overtuiging, zijn geloof en zelfs zijn volk verkoopt.” Abu Risha leeft nu al verscheiden maanden in de Jordaanse hoofdstad Amman, wat duidelijk maakt dat zijn invloed in al-Anbar beperkt is.
Critici zeggen dat de Amerikanen families aan de macht brengen die tijdens de Britse overheersing van Irak ook naar de top doorstootten, maar de biezen moesten nemen toen Irak weer over zijn eigen lot kon beslissen. Het onderling wantrouwen tussen de stamhoofden is bovendien groot, waardoor samenwerking nooit lang duurt.