Amerikaans parlement werkt aan wetgeving over ‘conflictmetalen’ uit Congo

Het geld dat de ertsen van kostbare metalen opleveren, houdt onder meer de burgeroorlog in Congo aan de gang. Naar analogie met de acties tegen de ‘bloeddiamanten’ uit West-Afrika, willen Amerikaanse wetgevers daar iets tegen ondernemen.

Congo conflict minerals act

“Zonder het te weten maken tientallen miljoenen Amerikanen misschien sommige van de ergste mensenrechtenschenders in de wereld rijker”, zegt de Democratische senator Richard Durbin. Samen met zijn Republikeinse collega Sam Brownback en de Democratische senatoren Russell Feingold en Charles Schumer heeft hij de Congo Conflict Minerals Act ingediend.
Het wetsvoorstel zou Amerikaanse elektronicaproducenten verplichten de overheid te laten weten uit welk land het tin, tantalium en wolfraam komt dat in hun toestellen zit. In het geval van Congo zouden ze ook moeten vertellen uit welke mijnen die metalen komen. Het wetsvoorstel zou het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken ook verplichten de financiering van milities in de delfstofrijke gebieden in Oost-Congo te volgen.
Een gelijkaardig wetsvoorstel wordt nu in het Huis Van Afgevaardigden voorbereid; dat zou later dit jaar worden ingediend. Parlementsleden gaan ervan uit dat het initiatief een goede kans maakt omdat het door politici uit de twee grote partijen wordt gesteund. De regering van president Barack Obama heeft nog niet gereageerd. Ze werkt nog aan een beleid voor Congo.

Bedrijven voorzichtig positief

De elektronicasector steunt het wetsvoorstel, maar niet enthousiast. Verscheidene bedrijven hebben al een beleid voor de aankop van ertsen of metalen uit Congo. Motorola wil van zijn toeleveranciers bijvoorbeeld geen coltan uit Congo. Uit coltan, een erts, wordt tantalium gewonnen. 
Volgens mensenrechtenorganisaties gaan bedrijven niet na of de beweringen van toeleveranciers wel kloppen. Ze vinden dat de grote producenten gedwongen moeten worden onafhankelijke studies uit te voeren om na te gaan of er geen gewapende groepen geld verdienen met de handel in de ertsen die ze gebruiken.
In Oost-Congo wordt de handel in ertsen voor een groot deel gecontroleerd door milities en soldaten. Ze zwaaien de plak over de mijnen en heffen belastingen of beschermingsgeld. Volgens een recente studie van de Amerikaanse groep Enough verdienen gewapende groepen in Congo per jaar 63 miljoen euro met de handel in tinerts, 6 miljoen euro met coltan en 1,5 miljoen met wolfraamerts.
In februari vroegen mensenrechtenorganisaties 21 grote Amerikaanse elektronicafabrikanten een vrijwillige code te ondertekenen die zou kunnen leiden tot een onafhankelijk verificatiesysteem voor conflictmetalen uit Oost-Congo. De code is nog door geen enkel bedrijf ondertekend, maar meer dan de helft van de bedrijven zei bereid zijn over het initiatief te praten.

Traxys

Druk heeft wel degelijk effect op bedrijven die in verband worden gebracht met de handel in conflictmetalen. Het vanuit België opererende bedrijf Traxys kondigde eerder deze maand aan dat het vanaf juni geen tinerts meer zal aankopen in Oost-Congo. In 2008 was Traxys genoemd door een expertenpanel van de VN dat de financiering van milities in Oost-Congo blootlegde.