Amerikaanse abolitionisten hopen op Democratisch overwicht in de deelstaten

John McCain en Barack Obama lieten de Amerikaanse kiezer weten dat ze achter de doodstraf staan voor veroordeelde kindermoordenaars en verkrachters. Ook Osama bin Laden, het vermeende brein achter de aanslagen van 11 september, moet volgens hen worden terechtgesteld.
Vroeger heeft McCain zelfs herhaaldelijk opgeroepen om meer terechtstellingen op federaal niveau te voltrekken. De laatste federale executie vond plaats in 2003, waarmee de teller sinds het einde van de jaren 60 op drie staat. De meeste misdaden in de VS worden door de deelstaten vervolgd. Maar nu zitten in Terre Haute, Indiana, ook al 51 mensen op de federale death row.
Tegenstanders pleiten voor een moratorium voor federale executies, op grond van racisme. Een studie van het ministerie van Justitie uit 2000 bracht aan het licht dat in 80 procent van de zaken waarin de aanklager om de doodstraf vroeg, de beklaagde tot een etnische minderheid behoorde.

Discriminatie

Hoewel de steun van McCain voor de doodstraf op federaal niveau al lang meegaat, zou hij geen federale normen opleggen aan de deelstaten die terechtstellingen uitvoeren, legt McCain’s woordvoerder Taylor Griffin uit. “Elke deelstaat moet dat zelf beslissen. Dit is uiteindelijk een administratieve kwestie, eerder dan een campagnepunt.”
In januari 2000 pleitte McCain voor een algemener gebruik van de doodstraf. Zes jaar eerder stemde hij voor een motie die ter dood veroordeelde gevangenen verbiedt met statistieken te schermen om aan te tonen dat ze raciaal gediscrimineerd worden. Twaalf procent van de Amerikaanse bevolking is zwart, maar van de mensen in death row is dat 43 procent.
Richard Dieter, de verantwoordelijke van het Death Penalty Information Centre, gelooft niet dat de mening van de twee kandidaten over de doodstraf een rol speelt bij de presidentsverkiezingen. “Amerikanen beslissen op grond van ruimere thema’s zoals de economie, het buitenlands beleid en de oorlogen in Afghanistan en Irak.” Toch denkt hij dat het volk zich zichtbaar afkeert van de ultieme straf, en die trend zal zich voortzetten ongeacht wie tot president wordt gekozen.
Diana Rust-Tierney van de National Coalition to Abolish the Death Penalty (NCADP) beweert dat wie ook het presidentschap in de wacht sleept, een pragmatisch standpunt ten aanzien van de doodstraf zal innemen. “ Ik heb er vertrouwen in dat het beleid voor de doodstraf in de VS zal veranderen.” Rust-Tierney voegt eraan toe dat deze veranderingen zich op het niveau van de deelstaten zullen voltrekken.

Koploper Texas

Dieter beaamt dat de toekomst van de doodstraf in handen ligt van de politici van elk van de 36 deelstaten waar de straf uitgevoerd wordt. “De overheden van die staten hebben een directere impact op de doodstraf dan de Amerikaanse president”, stelt hij.
Dieter meent ook dat een ruime Democratische overwinning bij de deelstaatverkiezingen in november (die samenvallen met de presidents- en parlementsverkiezingen) uiteindelijk kan resulteren in wetsvoorstellen voor de afschaffing van de doodstraf. “Dan zouden we pas echte verandering zien. Maar daar gaan maanden of zelfs jaren over.”
Volgens DPIC werden er 42 executies uitgevoerd in 2007, allemaal in zuidelijke staten. Texas is koploper met 26 terechtstellingen. Sinds een officieus moratorium van zeven maanden – de tijd die het Hooggerechtshof nodig had om zich uit te spreken over de bezwaren tegen dodelijke injecties - in april werd opgeheven, zijn er 20 mensen geëxecuteerd.