Amerikaanse aids-bijdrage maakt vrije val

Het amendement om drie miljard dollar vrij te maken voor het Amerikaanse aids-programma sneuvelde in de commissie met 28 tegen 33 stemmen. Slechts één Republikein stemde voor het Democratische voorstel. Tenzij er nog een mirakel gebeurt, stemt het halfrond dus over 2,1 miljard dollar (1,87 miljard euro) voor 2004. Dat geld moet voor het grootste deel komen het Amerikaanse ontwikkelingsbudget en de rest (644 miljoen dollar) wordt bijgepast met een aparte financieringswet.

Drievierde van het geld is bestemd voor Amerikaanse bilaterale initiatieven, één vierde voor het Wereldwijd Fonds voor de bestrijding van Aids, Tbc en Malaria, een multilateraal initiatief. Het Congres had nochtans voorgesteld om de komende jaren 1 miljard dollar vrij te maken. Maar de president stond erop om de Amerikaanse bijdrage tot het multilaterale initiatief te beperken tot 200 miljoen dollar. De Commissie keurde uiteindelijk 500 miljoen goed voor het VN-fonds.

Omdat de Amerikaanse bijdrage zo laag uitvalt, kampt het Wereldwijd Fonds nu met een financieringstekort. Bovendien volgt Europa het Amerikaanse voorbeeld. Op de Europese donorconferentie in Parijs deze week, bleek dat ook de Europese bijdrage aan het Wereldwijd Fonds van de Verenigde Naties de helft lager uitvalt dan verwacht. De EU beloofden 1 miljard dollar, maar ze zegden in Parijs slechts 460 miljoen toe.

Het Fonds telt nog maar 2,6 miljard aan bijdrages plus 2,1 miljard aan beloftes. Dat maakt samen 4,7 tot 2007, maar volgens de VN is er zeven miljard nodig tot 2007 om aan de vraag te voldoen.

Vreemd genoeg is de voorzitter van het stiefmoederlijk bedeelde Fonds de Amerikaanse minister van Volksgezondheid Tommy Thompson. Salih Booker, de directeur van de ngo Africa Action, beschuldigt het Witte Huis ervan “het belangrijkste middel in de strijd tegen aids te ondermijnen. De regering heeft het voorzitterschap van het Wereldwijd Fonds in handen genomen en er vervolgens voor gezorgd dat het niet genoeg geld heeft om zijn doelstellingen te bereiken.
De directeur van Africa Action wijst op het feit dat het Congres wat betreft het Wereldwijd Fonds verder wil gaan dan Bush. “De president had gewoon het voorstel van de subcommissie (500 miljoen) kunnen aanvaarden in plaats van een verhoging te ontmoedigen.”

Het Wereldwijd Fonds stuurt aan op een bundeling van de middelen en een groepering van de bestaande initiatieven. Het multilaterale initiatief zou een eind maken aan de gefragmenteerde aanpak van aids en zou het papierwerk voor de ontvangende landen sterk reduceren. Bovendien werkt het Fonds met patentvrije aids-remmers.

Amerikaanse aids-activisten zijn geshockeerd door de timing van de beslissing. Vorige week riep Bush in Afrika op tot “full funding” van het Amerikaanse aids-programma. En deze week maakte minister van Defensie Donald Rumsfeld bekend dat de kost voor de bezetting van Irak in de buurt komt van vier miljard dollar per maand – het dubbele van wat het Pentagon had voorgespiegeld. “Bush geeft elke week één miljard uit aan een omstreden bezetting waarbij elke dag Irakezen en Amerikanen inkomen. Tegelijk verzet hij zich tegen 1 miljard extra voor één jaar. Geld waarmee tienduizenden leven in Afrika gered kunnen worden. Ik noem zijn rondedans in Afrika als “conservatief met een hart” daarom obsceen.