Amerikaanse Democraten zetten bezwaren tegen vrijhandel opzij

Het wetsontwerp is gebaseerd op een overeenkomst van 10 mei tussen het Witte Huis en Republikeinse parlementsleden aan de ene kant en Democratische volksvertegenwoordigers aan de andere kant. In die overeenkomst staat dat er een sterkere bescherming van arbeidsnormen en milieu in de handelsverdragen zal worden ingewerkt.
Met die belofte veroverden de Democraten bij tussentijdse verkiezingen in november de meerderheid in het parlement. Critici van de vrijhandelsverdragen hebben altijd aangevoerd dat de vrijhandelsovereenkomsten die de regering-Bush opzet aanleiding geven tot loondumping en milieuzorg bemoeilijken.
Die tegenstanders zijn niet tevreden over het compromis dat nu uit de bus is gekomen. Belangrijke eisen van de Amerikaanse vakbonden, milieubewegingen, consumentengroepen en organisaties van kleine boeren zijn genegeerd, vinden ze.
Veel tijd voor protest is er niet meer. De Amerikaanse regering moet de vrijhandelsverdragen met Panama en Zuid-Korea tegen het eind van deze week ondertekenen als ze een veel langere procedure wil vermijden. Zaterdag loopt de ‘fast track’-bevoegdheid van de Amerikaanse president af. Die geeft Bush de mogelijkheid handelsverdragen goed te keuren zonder veel inbreng van het parlement. Over het verdrag met Zuid-Korea werd de voorbije weken opnieuw onderhandeld op basis van de ideeën van de Democraten.
Maar de handelsverdragen krijgen maar kracht van wet als ook de Senaat en het Huis van Afgevaardigden ermee instemmen. Amerikaanse zakenlobby’s hopen dat dit gebeurt voor het parlement in augustus met reces gaat. De Amerikaanse regering is ook voorstander van de snelle aanpak. “We hopen nu dat het parlement zich in juli over het verdrag met Peru buigt en zo snel mogelijk over de overeenkomsten met Colombia, Panama en Zuid-Korea”, verklaarde Amerikaanse Handelsvertegenwoordiger Susan C. Schwab.
Ook in de partnerlanden is parlementaire toestemming nodig. Het Colombiaanse parlement gaf eerder deze maand al met een overweldigende meerderheid zijn zegen aan het verdrag met de VS.
De Amerikaanse tegenstanders van de vrijhandelsverdragen zijn ontgoocheld door de houding van de Democratische fractieleiders. “Het is onbegrijpelijk waarom sommige Democraten er de voorkeur aan geven de handelsverdragen die Bush op touw heeft gezet nieuw leven in te blazen in plaats van eigen initiatieven te nemen”, klaagt Lori Wallach, de directeur van Global Trade Watch van Public Citizen. Public Citizen, een niet-gouvernementele regeringswaakhond, verwijt de Democraten onder meer dat het omstreden “Chapter 11” overeind is gebleven, een bepaling die buitenlandse investeerders bijzonder veel macht geeft. Volgens de Amerikaanse tegenstanders moedigt dat Amerikaanse bedrijven aan naar het buitenland te vertrekken.
 
Vorig week publiceerden actiegroepen een rapport over de mogelijke gevolgen van een vrijhandelsakkoord met Peru. Sommige bepalingen in de overeenkomst van 10 mei zouden de sociale zekerheid in Peru op de helling zetten. Ze zouden in de kaart te spelen van ProFuturo AFP, een privé-onderneming die het dankzij het vrijhandelsakkoord mag opnemen tegen het openbare sociale zekerheidsysteem in Peru.
Investeerders als het door de Citibank gecontroleerde ProFuturo AFP moeten volgens het akkoord van 10 mei de mogelijkheid krijgen een schadevergoeding te eisen als Peru de privatisering van zijn sociale zekerheid - nu al een erg onpopulair beleid - terugschroeft. Onder leiding van de Democraten hield het Amerikaanse parlement een vergelijkbare privatisering van de Amerikaanse sociale zekerheid in 2005 tegen.
Volgens Wallach zullen de bepalingen in het compromis dat de Amerikaanse regering nu uitwerkte er ook toe leiden dat medicijnen duurder worden en dat honderden boeren in arme partnerlanden hun werk verliezen.