“Amerikaanse oorlog tegen drugs moet radicaal anders”

De Braziliaan Fernando Henrique Cardoso, Ernesto Zedillo van Mexico en Cesar Gaviria uit Colombia staan aan het hoofd van de Latijns-Amerikaanse Commissie over Drugs en Democratie. Woensdag (11 februari) publiceerde die commissie een rapport dat aandringt op een radicale ommezwaai in de Amerikaanse drugsbestrijding.
De aanpak van de voorbije drie decennia werkt niet, is het uitgangspunt, en Latijns-Amerika draagt daar de ergste gevolgen van. De regio blijft de grootste exporteur van cocaïne en cannabis in de wereld, voert steeds meer opium en heroïne uit en begint ook al synthetische drugs te produceren. Terwijl het drugsgebruik in de VS en in Europa zich stabiliseert, neemt het nog toe in Latijns-Amerika.
De VS hebben veel geïnvesteerd in drugsbestrijding in Colombia en Mexico en zijn daarbij vooral in Colombia over lijken gegaan, maar de drugshandel en het drugsgeweld blijven er een huizenhoog probleem. Andere landen moeten leren uit die mislukking, vinden de auteurs van het rapport.

Verminder de vraag

De commissie roept de VS en de landen van Latijns-Amerika op een discussie aan te gaan over alternatieven. De langetermijnoplossing kan alleen een drastische vermindering zijn van de vraag in de landen waar de meeste drugs worden gebruikt – in de VS en in Europa dus. De auteurs van het rapport denken dat het vooral belangrijk is dat de VS afstappen van hun aanpak waarbij alle drugs verboden zijn en overtreders altijd gestraft worden. De landen van de Europese Unie richten zich meer op de indamming van de negatieve gevolgen van het drugsgebruik, en dat is volgens het rapport een betere aanpak.
Maar ook de Latijns-Amerikaanse regeringen moeten hun beleid bijspijkeren. De commissie wil onder meer dat ze drugsgebruikers gaan zien als patiënten, die recht hebben op verzorging. Daardoor kan de vraag naar illegale drugs teruglopen en zouden ook de prijzen zakken. In dat licht moet ook herbekeken worden of het bezit van cannabis voor persoonlijk gebruik niet uit de strafwet kan worden gehaald. Cannabis richt niet meer schade aan dan alcohol of tabak, stellen de auteurs van het rapport. En in elk geval kan het Latijns-Amerikaanse gevangenissysteem de massale opsluiting van drugsgebruikers niet aan, zoals dat in de VS gebeurt.
De oorlog tegen drugs moet intussen meer gericht worden op de grote problemen die de georganiseerde misdaad veroorzaakt: politieke beïnvloeding, geweld, corruptie, wapensmokkel en het witwassen van geld.

Nog geen signaal

Experts oordelen dat een debat over die onderwerpen nodig is, maar vragen zich af of de VS er oren naar hebben. “Er is nog geen signaal gekomen van de regering van Barack Obama dat ze bereid is het beleid grondig te herzien”, zegt  Mike Shifter, vicevoorzitter van de Inter-Amerikaanse Dialoog, een denktank in Washington. Een prioriteit is het alvast niet. Maar misschien doen de enorme investeringen die de oorlog tegen drugs in Mexico en Colombia vergt en de geringe resultaten ervan de Amerikaanse regering vroeg of laat toch over alternatieven nadenken.