Amerikaanse parlement gekant tegen vrijhandelsakkoord Centraal-Amerika

Lagere invoerheffingen en meer uitwisseling van diensten en goederen tussen de VS en Centraal-Amerika. Dat is de kern van CAFTA, het vrijhandelsakkoord dat de VS, Honduras, Costa Rica, El Salvador, Guatemala en Nicaragua vandaag ondertekenen in Washington. De ondertekening gebeurt met stille trom - staatshoofden komen er niet aan te pas en de media-aandacht is miniem zo vlak voor een lang weekend. De impact ervan is echter niet te onderschatten. Het vrijhandelsakkoord is gemodelleerd op NAFTA, het vrijhandelsakkoord tussen Mexico, de VS en Canada. De gevolgen ervan zullen even verstrekkend zijn.

Maar zover is het nog niet. De kans is reëel dat het ondertekende verdrag alsnog sneuvelt in het Amerikaanse parlement. De meeste Democraten en ook heel wat Republikeinen zijn niet van plan om het akkoord goed te keuren. CAFTA zit op een nachttrein richting nergens - verkiezingsjaar of niet, zegt Sander M Levin, de belangrijkste Democraat in de bevoegde commissie in het Huis van Afgevaardigden. Levin acht het uitgesloten dat 25 tot 30 van zijn partijgenoten voor zullen stemmen. Nochtans heeft het Republikeinse zoveel Democratische stemmen nodig om te compenseren voor de dissidente nee-stemmers in het eigen kamp.

De Democraten voelen zich bekocht omdat Bush hun verzuchtingen - evenwaardige sociale rechten en ecologische normen - links heeft laten liggen bij de onderhandelingen. John F. Kerry, de Democratische tegenkandidaat voor de presidentsverkiezingen, heeft zich uitgesproken tegen het akkoord. De Republikeinse dwarsliggers zijn tegen omdat CAFTA de Amerikaanse markt openstelt voor goedkope textiel, suiker en citrusvruchten uit het zuiden.

In december smeedden vakbonden, ngo’s en parlementsleden een monsterverbond tegen het vrijhandelsakkoord. De regering-Bush heeft sociale bescherming, mensenrechten en milieunormen uit het verdrag gehouden. De tekst houdt vooral rekening met de belangen van bedrijven, zegt Linda Chavez-Thompson, ondervoorzitster van AFL-CIO, een vakbondskoepel waar 13 miljoen Amerikaanse werknemers bij zijn aangesloten. CAFTA zal enkel multinationals ten goede komen die goederen willen vervaardigen in buitenlandse sweatshops, om ze dan met grote winstmarges te verkopen aan ons.

De vakbonden en de ngo’s van Centraal-Amerika zijn even sterk gekant tegen het akkoord. Zij zijn van oordeel dat CAFTA in hetzelfde bedje ziek zal zijn als NAFTA - het verhoogde handelsverkeer zou vooral bedrijven ten goede komen maar op de werkvloer banenverlies en minder sociale bescherming betekenen. Bovendien vrezen ze dat het Centraal-Amerikaanse vrijhandelsakkoord het breekijzer wordt om een vrijhandelsakkoord door te drukken met de rest van de regio. De onderhandelingen over dat pan-Amerikaanse FTAA sprongen vorig jaar af nadat Washington weigerde te praten over de Amerikaanse landbouwsubsidies.

Het is nog niet duidelijk wanneer president George W. Bush CAFTA bij het parlement indient. In ieder geval moet het dan binnen de 90 dagen gestemd worden. Naast Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua kan ook de Dominicaanse Republiek toetreden, maar de onderhandelingen met dat land zijn nog niet afgerond.

Volgens de speciale handelsgezant Robert B. Zoellick zal CAFTA de Amerikaanse export promoten en voor meer openheid in Centraal-Amerika zorgen. Maar zowat het hele sociale middenveld in de Centraal-Amerikaanse landen in kwestie zegt dat het akkoord de ontwikkeling van de regio zal afremmen. In de VS hopen Oxfam America, Friends of the Earth, Alliance for Responsible Trade (ART) en The Development GAP dat het akkoord snel sneuvelt. Zelfs als het in het Congres geraakt, dan zal CAFTA morsdood zijn aan de finish, voorspelt Lori M Wallach, de directeur van Global Trade Watch, een organisatie van Public Citizen. (MM/ADR)