Amerikanen willen stemmen zwart op wit zien

De Citizens Alliance for Secure Elections (CASE), een van de vele actiegroepen die momenteel actievoeren tegen elektronisch stemmen, wil dat van elke elektronische stem ook een papieren afdruk beschikbaar is. Alleen zo kan gegarandeerd worden dat de stemmen eerlijk geteld worden, vindt Dan Kozminski van CASE. Elektronisch stemmen zal in de toekomst ongetwijfeld een hoge vlucht nemen. Maar de overheid probeert het systeem nu door te drukken terwijl het nog niet goed getest is, zegt de voormalige computerprogrammeur.

Bij een proef in Maryland bleek dat een computerexpert het systeem binnen vijf minuten gehackt had, met software die basisschoolleerling ook kan downloaden van internet, aldus Kozminski.

Dat de kwestie de gemoederen in de VS flink bezighoudt, blijkt ook uit de kruistocht die journaliste Bev Harris is begonnen tegen de elektronische stemmachines. Zij roept vrijwilligers op tijdens de verkiezingen in november als waarnemer op te treden, zodat problemen direct gemeld kunnen worden aan de media. De vrijwilligers verzamelen informatie die bij onregelmatigheden nodig is om direct bezwaar aan te tekenen tegen de gang van zaken en zijn alert op statistische afwijkingen, zegt Harris.

De stemmachines, die voor het merendeel geleverd worden door Diebold Election Systems, haperden vorig jaar onder meer bij lokale verkiezingen in twee provincies in Florida. Veel actievoerders denken bovendien dat producent Diebold niet onafhankelijk is. Dat is mede te danken aan een ongelukkig geformuleerde fondsenwervende brief die directeur Wally O’Dell van Diebold vorig jaar de wereld in stuurde. Het is mijn taak om te helpen de stemmen uit Ohio bij de president af te leveren, schrijft hij in de brief. Die brief was een ‘grote fout’ zei Dell vorige maand in de New York Times.

De papierloze stemmachines kwamen onder vuur te liggen na de presidentsverkiezingen in 2000. Die eindigden met de beslissing van het Hooggerechtshof dat George W. Bush de verkiezingen gewonnen had, omdat hij in de staat Florida, waar zijn broer Jeb Bush gouverneur is, 537 stemmen meer had gekregen dan zijn rivaal Al Gore.

Na het verkiezingsdebacle van 2000, nam het Congres de Help America Vote Act (HAVA) aan. Volgens die wet kunnen staten geld krijgen om verouderde stemsystemen waarbij bijvoorbeeld ponskaarten worden gebruikt, te vervangen. De wet schrijft echter niet voor dat nieuwe systemen ook een papieren uitdraai moeten geven. Zonder dat is het onmogelijk om de stemming te controleren of stemmen te hertellen, zegt Kozminski.

Naar verwachting zal in november ongeveer een derde van de Amerikaanse kiezers elektronisch stemmen, en een derde met behulp van optische scanmachines. Twintig procent stemt nog met ponskaarten, 13 procent met een mechanische stemmachine en de rest op andere wijze. (JS/PD)