Amper 1 HIV-patiënt op 10 weet het

Sommige seropositieve zwangere vrouwen in Zuid-Afrika weigeren een gratis middel te slikken dat de kans minimaliseert dat ze het virus doorgeven aan hun baby, signaleren wetenschappers op de aidsconferentie in Toronto. Onbegrijpelijk? Misschien niet. Het middel slikken betekent immers toegeven dat je besmet bent, en de discriminatie waarmee deze vrouwen te maken zouden krijgen is enorm.

Of bekijk even het lijstje dat de internationale mensenrechtenwaakhond Human Rights Watch een tijdje voor de conferentie verspreidde. De Ugandese Vivian Kavuma werd in juni vermoord door haar vriend nadat ze hem had verteld dat ze besmet was met HIV. In Kenia werd de 15-jarige wees Isaiah Gakuyo in april neergestoken door zijn oom omdat hij seropositief was. Talrijke omstanders keken toe. Vijf Zimbabwaanse aidsacivisten werden in december gearresteerd toen ze op een plein in Harare aandacht vroegen voor wereldaidsdag. In maart van dit jaar kregen minstens 23 HIV-patiënten uit de Chinese procincie Henan huisarrest om te voorkomen dat ze petities zouden afgeven aan het Chinese parlement. De lijst gaat verder.

Clinton en Gates

Wereldleiders moeten meer doen tegen het stigma dat over aids hangt, zeggen de twee grote beroemdheden op de conferentie in Toronto, de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton en Bill Gates, het hoofd van de Bill & Melinda Gates Stichting.

“Mensen met HIV worden vaak verwaarloosd door hun familie, die soms denkt dat de ziekte een straf is van God”, zegt Julia Göd, een Oostenrijkse arts die in aidsklinieken in diverse Afrikaanse landen heeft gewerkt.

Uit een onderzoek van het International Centre for Research on Women (ICRW), een ngo in Washington, bleek dat mensen in de steden en op het platteland van Ethiopië, Tanzania, Vietnam en Zambia zich zorgen maken dat het virus overdraagbaar is door dagelijkse omgang met HIV-positieve mensen.

“In veel delen van de wereld leven mensen met HIV en aids in voortdurende angst dat hun besmetting ontdekt zal worden, en wat er dan met henzelf en hun familie zal gebeuren”, zegt ook Geeta Rao Gupta, de baas van de ngo. “De angst voor het stigma beperkt de effectiviteit van preventie- en behandelingsprogramma’s. Mensen voor wie ze bedoeld zijn, durven er soms gewoon geen gebruik van te maken.

Hij maakt zich ook bezorgd dat mensen die positief testen erg lang wachten om het verder te vertellen, zelfs aan hun echtgenoot. Het gebeurt ook vaak dat mensen zich laten testen maar niet terugkomen voor het resultaat.

Test alle journalisten op HIV

“Er is weinig tot geen bewijs dat HIV-tests op zich enige impact hebben op de epidemie”, zegt Joe Amon, het hoofd van de HIV/aidsprogramma’s van Human Rights Watch. Wel enorm succesvol zijn vrijwillige HIV-testprogamma’s die respect opbrengen voor de rechten van individuen, waar vertrouwelijkheid van de informatie gegarandeerd is en die verbonden zijn aan counseling en behandeling.”

Human Rights Watch maakt zich bezorgd over tendensen als het voorstel van de Indiase deelstaat Goa om koppels die willen trouwen te verplichten eerst een aidstest te ondergaan. Vrouwengroepen en aidsactivisten zijn hevig tegen. De mensenrechtenwaakhond is ook bezorgd over de nu al verplichte HIV-test voor gastarbeiders in Saudi-Arabië. Wie positief test wordt naar een afgesloten ziekenhuiskamer gebracht en terug naar huis gestuurd.

De afgelopen jaren circuleerden in Malawi en Sierra Leone voorstellen om alle journalisten te testen op HIV. China overwoog hetzelfde voor alle werknemers in de toeristische sector en in schoonheidssalons in de stad Guiyang. Botswana dacht aan een test voor alle studenten die een studiebeurs willen en de Indiase deelstaat Punjab voor iedereen die een rijbewijs aanvraagt of verlengt.

Dit soort maatregelen schendt niet alleen de rechten van het individu en draagt niets bij aan de preventie en behandeling van HIV, maar verergert ook nog eens de discriminatie, zegt Human Rights Watch. De organisatie pleit ervoor dat vrijwillige begeleiding wordt opgenomen in alle testprogramma’s. Momenteel is counseling maar voor één geteste volwassene op honderd beschikbaar.