Angst beheerst Salvadoraanse verkiezingen

Voormalig televisiejournalist Mauricio Funes, kandidaat van het linkse Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional (FMLN), lijkt er het best voor te staan. Maar het kan nog alle kanten uit, zegt historicus Raymundo Calderón van de Universiteit van El Salvador. De regerende Arenepartij heeft met de slogan “Ik lever mijn land niet uit” de mensen schrik willen aanjagen door voortdurend op het guerrillaverleden van het FLMN te wijzen. Daardoor zou Arenakandidaat Rodrigo Ávila, voormalig hoofd van de nationale politie, het alsnog kunnen halen, zegt Calderón.
Als Funes wint, dan komt hij aan het hoofd van de eerste linkse regering uit de geschiedenis van het land. El Salvador wordt al sinds zijn onafhankelijkheid in het midden van de negentiende eeuw bestuurd door conservatieven, liberalen en militaire dictaturen. Arena levert al presidenten sinds 1989. Ávila wil daar nu een vijfde termijn aan toevoegen.
De Salvadoraanse staatstelevisie benadrukt telkens dat El Salvador bij winst van het FMLN in de invloedssfeer van de Venezolaanse president Hugo Chávez zou komen. Er worden zelfs gemonteerde foto’s getoond waarop Funes en Chávez samen te zien zijn. Op zijn slotmeeting riep Rodrigo Ávila riep zijn aanhangers op “het systeem van de vrijheden te verdedigen en niet de zoveelste pion te worden van het totalitaire delirium van Hugo Chávez”.

Stemmen kopen

Mauricio Funes riep op “de stem te verdedigen” en elke onregelmatigheid te melden. Hij verwees daarmee naar de vermeende praktijken van Arena om frauduleuze stemmen te kopen via buitenlanders. De oppositie zegt dat dit tijdens de gemeente- en parlementsverkiezingen van januari gebeurd is.
Een opiniepeiling die het Universitair Instituut voor de Publieke Opinie (Iudop) vorige maand deed, gaf 49,3 procent voor Funes en 31,7 procent voor Ávila. Maar 14,3 procent van de ondervraagden had nog niet beslist. Volgens Iudop-directeur Jeannette Aguilar is er nog geen winnaar, ook al omdat Arena het hele staatsapparaat tot zijn beschikking heeft.
De Peruaanse socioloog Rafael Roncagliolo, die het land begin maart bezocht, noemde de mediacampagne tegen het FMLN “verschrikkelijk en denigrerend”. Deze week vroegen 140 academici uit de Verenigde Staten en Latijns-Amerika in een brief aan minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton dat ze “de publicitaire campagnes die mensen schrik en angst aanjagen” zou verwerpen en zou verklaren dat ze bereid was samen te werken met de winnaar van de verkiezingen, wie dat ook werd. Volgens de ondertekenaars vertoont de nationale kiesraad “structurele problemen die zo zwaar zijn dat ze balans naar de (regerende) partij kunnen doen overhellen”. Ook de media en overheidsinstellingen voeren campagne voor Arena, aldus de brief.
Volgens civiele organisaties eisen ambtenaren en ondernemers dat hun ondergeschikten of werknemers voor Arena stemmen, anders dreigt ontslag. Om hun stemgedrag te bewijzen moeten de werknemers met hun gsm een foto nemen van het stembiljet.

Crisis en geweld

El Salvador lijdt onder een zware economische crisis. Die nog wordt aangescherpt door de recessie in de VS, waar 90 procent van 2,9 miljoen geëmigreerde Salvadoranen woont. Het geld dat die naar huis zenden, was in 2008 goed voor 17 procent van het bruto binnenlands product.
Het land is ook in de greep van het geweld. Door het hoge aantal maffia-activiteiten, bende-oorlogen en persoonlijke afrekeningen telt El Salvador nu 61 moorden per 100.000 inwoners.