Annan waarschuwt voor toekomstige wateroorlogen

India en Bangladesh redetwistten in het verleden bits over het delen van het
water van de Ganges, vooral buiten het regenseizoen, in Noord-Afrika is de
Nijl een eeuwige twistappel. De VN proberen daar een samenwerkingsmodel op
poten te zetten zodat het water van de Nijl netjes wordt verdeeld.

De toegang tot water is niet alleen in die twee regio’s al lang een complexe
en politiek gevoelige kwestie. Het VN-departement voor Politieke en Sociale
Zaken (DESA) rekende uit dat de laatste 50 jaar wereldwijd 37 gewelddadige
conflicten werden uitgevochten om water, al bleef de wereld totnogtoe
gespaard van een reguliere ‘wateroorlog’. De betrokken partijen zijn zowel
etnische groepen, provincies als staten.

Aan de basis van de geopolitieke spanningen op kleine en grote schaal ligt
uiteraard de waterschaarste. De VN becijferden dat tegen 2025 tweederde van
de wereldbevolking met waterstress zal leven. De wereld ontbeert een
algemeen waterbeleid. We hebben een efficiëntere irrigatie nodig, minder
giftige landbouw en industrie, en nieuwe investeringen in
waterinfrastructuur en -diensten, aldus Annan. Volgens het DESA moet het
wereldbudget van 30 miljard euro voor drinkwater onmiddellijk omhoog, als
het doel van de Millenniumtop moet worden bereikt: een halvering van het
aantal mensen dat onvoldoende toegang heeft tot zuiver water tegen 2015.
Zo’n 63 landen zitten op het goede spoor, maar er blijven nog veel te veel
problemen over. Zo heeft in de sub-Sahara-regio slechts 58 procent van de
bevolking genoeg toegang tot water.

In ontwikkelingslanden wordt ongeveer 90 procent van het rioolwater en 70
procent van het industriële afvalwater zonder enige behandeling geloosd,
waardoor het drinkwaterpotentieel rechtstreeks wordt bedreigd. In totaal
wordt door lekken, het illegaal betrekken van water en slordigheid bijna de
helft van het beschikbare drinkwater verspild. De Water World Council
bevestigt dat het grootste probleem niet een tekort aan water is, wel de
manier waarop er met waterar wordt omgesprongen.

Vorige week werd de Water Poverty Index (WPI), het instrument dat de link
tussen armoede en de toegang tot water legt, uitgebreid toegelicht door de
World Water Council. Volgens de WPI zullen westerse landen binnen
onafzienbare tijd het voedsel meten verbouwen voor de ontwikkelingslanden,
omdat die droog zullen komen te staan.

Toch is er in de VN ook ruimte voor optimisme. Ik ben ervan overtuigd dat
water een element voor de vrede kan zijn, in plaats van conflicten, zegt
Koichiro Matsuura, directeur-generaal van de Unesco. Volgens de VN-topman
moet de wereld daartoe een oplossing vinden voor de stijgende vraag naar
water en de kloof dichten tussen de manieren waarop rijk en arm met
drinkwater omspringen.

Experts menen dat een groot deel van het probleem het beperkte besef is van
de wereldgemeenschap - en van de westerse gemeenschap in het bijzonder.
Bewustmaking is essentieel. Alex Matthiessen, een activist van de
Amerikaanse organisatie Riverkeeper, valt die steling bij. Zijn agressieve
campagnes en rechtszaken tegen vervuilers hebben geholpen om de
Hudson-rivier te redden. Matthiessen ziet nu met een team advocaten toe op
de veiligheid van de rivier die New York van drinkwater voorziet. Het
bewakingsmodel dat hij ontwierp, wordt voor 99 andere Amerikaanse waterlopen
geïmplementeerd. Matthiessen vindt dat ontwikkelingslanden iets kunnen
hebben aan zijn model.