Anticorruptiesysteem EU volstaat niet

De Europese Commissie moet nauwer toekijken dat bedrijven die schuldig worden bevonden aan corruptie op een zwarte lijst komen en niet meer in aanmerking komen voor openbare aanbestedingen in de Europese Unie, vindt Transparency International. De organisatie met hoofdzetel in Berlijn heeft een lijst opgesteld met gedetailleerde aanbevelingen. Ze heeft die per brief overgemaakt aan Siim Kallas, binnen de Europese Commissie de vice-president voor administratieve zaken, audits en de strijd tegen fraude.

De Unie heeft mechanismen om bedrijven uit te sluiten, maar de afdwinging daarvan laat te wensen over, vindt Transparacy. Niemand weet welke criteria van toepassing zijn en wie er op de lijst van uitgesloten bedrijven staat. Wel zeker is dat systeem van uitsluiting niet van toepassing is op het EU-budget dat onder beheer van de lidstaten wordt besteed. Dat zogenaamd ‘gedeeld management’ is goed voor ongeveer viervijfde van het totale budget.

Transparency vraagt dat de lijst en de details van het systeem voor uitsluiting openbaar wordt gemaakt. Veroordeelde bedrijven moeten automatisch geweerd worden. Als er geen veroordeling is maar corruptie geverifieerd kan worden, moeten de procedure voor mogelijke uitsluiting volgens duidelijke criteria verlopen. En er moet uitgezocht worden hoe de uitsluitingprocedure gecentraliseerd kan worden.

Controle is nodig, zeker bij internationale instellingen, zegt Huguette Labelle, de voorzitter van de corruptiewaakhond. “Schandalen als het olie-voor-voedselschandaal binnen de Verenigde Naties onderstrepen het belang van adequate corruptiepreventie in internationale organisaties.” Onder het olie-voor-voedselprogramma ten tijde van de sancties tegen Irak, gaven bedrijven smeergeld aan Iraakse functionarissen om contracten binnen te halen. De Iraakse regering trok bepaalde bedrijven voor.

Deze en andere aanbevelingen komen voort uit een rondetafelgesprek met het Europese Antifraudebureau in Brussel in januari van dit jaar. EU-functionarissen staken de koppen bij elkaar met bedrijfsleiders en experts.

Nieuwe maatregelen zijn nodig omdat corruptie nog steeds op grote schaal plaatsvindt, zegt Transparency International. Met zwarte lijsten alleen maak je geen einde aan de corruptie, zegt Transparency. Maar ze zijn een uiterst effectieve aanvulling bij andere preventieve en repressieve acties die overheden en bedrijven kunnen nemen. (ADR/MM)