Antiek is de nieuwe rage onder China's rijken

Ook in de weekenddrukte zijn de nieuwe klanten gemakkelijk herkenbaar, zelfs tussen de Tibetaanse en Mongoolse handelaren in exotische outfits: ze dragen gouden horloges met diamanten – vaker echt dan nep - en pronken met de nieuwste modellen mobiele telefoons.

De handelaren zelf zijn meestal plattelandsbewoners. Zij arriveren in alle vroegte met paard en wagen op de markt, de theepotten en Boeddhabeelden begraven onder dekens en vodden. In de winter is de openluchtmarkt bezaaid met antieke stoven. Die zijn deels bestemd voor de verkoop, maar ze worden ook gebruikt door de handelaren om zich te warmen en thee te zetten.

In het weekend is het om vier uur ‘s ochtends al een drukte van jewelste op de markt. De meer dan 3.000 stalletjes, vaak niet meer dan een zeil op de grond, verkopen vrijwel alles, van kunstig vervalste schilderijen en handgeschilderd porselein tot traditionele Tibetaanse kleding, posters van de Culturele Revolutie en stukken van Chinese perkamentrollen.

Tussen de rommel zijn soms ware schatten te vinden en dat brengt ieder weekend massa’s mensen op de been. Fanatieke vlooienmarktbezoekers gaan vroeg of laat wel een keer naar huis met iets bijzonders, zoals een kostbare vaas uit de Ming-dynastie of een miniatuurbeeldje van een opiumroker uit de Qing-dynastie.

Hoe zeldzamer de antieke stukken worden, hoe groter de toeloop op de rommelmarkt, zeggen de verkopers. Antiekmarkten zoals die van Panjiayuan, zijn slechts enkele van de plaatsen waar China’s snelgroeiende klasse van big spenders geld uitgeeft aan kunstvoorwerpen die twintig jaar geleden nog werden beschouwd als waardeloze overblijfselen uit het feodale tijdperk.

In kunstcentra in Londen en New York komen steeds vaker verzamelaars uit China, die op zoek zijn naar kostbaar Chinees porselein. De koopwoede wordt aangewakkerd door groeiende nostalgische gevoelens over China’s culturele erfenis, die deels verdween naar het buitenland. Nadat de Communistische Partij in 1949 aan de macht kwam in China, werd veel kunst en antiek geconfisqueerd en vernietigd.

Bij de Chinezen uit de middenklasse groeit echter het historische besef, mede doordat de ze zich bewust worden van de Westerse fascinatie voor hun cultuur. Ze zijn soms bereid kapitalen uit te geven voor antieke voorwerpen waarvan de herkomst niet achterhaald kan worden.

De Chinezen zoeken bovendien nieuwe manieren om hun geld te beleggen, nu bijvoorbeeld de vastgoedmarkt in de grote steden oververhit dreigt te raken. Niet alleen de handelaren op de rommelmarkten varen daar wel bij, ook voor de kunstveilingen in Peking zijn gouden tijden aangebroken. Veilingen die in Londen hooguit vijftig mensen zouden trekken, kunnen in Peking op zo’n 500 mensen – waaronder veel kijkers – rekenen.

Verstand van kunst hebben de nieuwe kopers vaak niet, zegt Gan Xuejum van veilinghuis Huachen. Een onervaren koper is gemakkelijk te bedriegen en vervalsers zien hun kans dan ook schoon, nu de vraag naar kunst zo is toegenomen. Want echte kwaliteit is steeds moeilijker te krijgen, zeggen ook de handelaren.

Ik moet steeds verder reizen om kunst en antiek te vinden voor mijn klanten, zegt Rebecca Xu. Zij is eigenaar van een antiekwinkel in het centrum van Peking en levert ook aan een warenhuis voor klassiek meubilair in een buitenwijk. Antiek dat nog in de buurt te krijgen is, is vaak zo zwaar beschadigd dat we het eerst moeten repareren voor dat het verkocht kan worden, zegt zij.

Een paar jaar geleden haalde ze het antiek nog uit dorpen rondom Peking en in de historische steden in de provincie Shanxi. Tegenwoordig moet ze naar verafgelegen provincies als Anhui om kwaliteit te vinden.

Vorig jaar was de opbrengst van Chinese kunstveilingen hoger dan 3,9 miljard yuan (ruim 350 miljoen euro). Dat is meer dan een verdriedubbeling ten opzichte van 2003, toen de opbrengsten nog 1,2 miljard yuan (108 miljoen euro) bedroegen. De prijzen op Chinese kunstveilingen zijn nu hoger dan die in New York en Londen. (JS/PD)