Aparigraha: jains nemen afstand van rijkdom?

De ene keer wordt de term uitgelegd als een radicale afwijzing van aardse bezittingen, de andere keer krijgt een zachtere verklaring de voorkeur: je mag wel bezittingen hebben, maar je moet vermijden dat je je eraan gaat hechten of steeds naar meer gaat streven. De sobere levensstijl die daaruit voortkomt, creëert een nieuw probleem, aangezien jains ook niet verondersteld worden geld of kapitaal op te potten –al aanvaardt men wel dat ze een appeltje voor de dorst opzijzetten.
De meeste Indiërs in de Antwerpse diamantsector zijn jains. Zo ook de Indiase-Belg baron Dilip Mehta, ceo van de Rosy Blue Group, die actief is in 15 landen, zo’n 15.000 werknemers telt en een jaarlijkse omzet realiseert van rond de 1,7 miljard dollar. Niet echt cijfers die onthechting en ascetische idealen suggereren. Dilip Mehta vindt het trouwens volkomen ok dat de Belgische diamantsector maar 0,25 procent van zijn omzet aan belastingen betaalt. ‘Anders is de sector niet leefbaar’, zei hij in een interview met Knack.
Het is echter niet omdat je rijk bent, dat je aan geld verslaafd bent, leert de oosterse filosofie. Problematischer is de extravagantie die bij huwelijken wel eens tentoongespreid wordt. Iedereen herinnert zich de bruiloft in de Mechelse Nekkershal in 2002. Het feestje voor de families Mehta en Shah –beide jain– kostte toen zestien miljoen euro. 250.000 exotische bloemen, 77 gehuurde luxewagens, zestig Indiase arbeiders die gedurende een maand een roos paleis opbouwden en afbraken: het kon niet op. Vaderlandse kranten meldden dat de Indiase koks en decorbouwers maar een schamele twee euro per dag verdienden. Maar ook dat kan de heilige overtuiging niet drukken. ‘Jains zijn natuurlijk rijk maar op een heel andere manier dan wij’, liet indoloog Francis Laleman van het India Study Centre van de Universiteit Antwerpen optekenen in 2002. Ascese is een moeilijke discipline. Vandaar dat Dilip Mehta de Special Olympics steunt. (gg)