App moet inheemse talen redden

In Canada alleen al zijn er minstens vijftig inheemse talen die onder te verdelen zijn in elf taalfamilies. Elke taal reflecteert een specifieke geschiedenis, cultuur en identiteit, en is verbonden met een bepaalde streek en traditionele kennis. Voor inheemse volken zijn ze de kern van hun identiteit.

Om die kennis in leven te houden, werd FirstVoices Chat ontwikkeld. Het is de eerste toepassing met een speciaal keyboard voor elke inheemse taal in Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Ook de Navajo, de grootste inheemse stam in de VS, kunnen de software gebruiken.

Veel downloads

Volgens Peter Brand, manager van FirstVoices, ontstond het idee vanuit lokale gemeenschappen op Vancouver Island. Van zodra sms’en populair werd, waren inheemse bewoners vragende partij voor een systeem om dat in hun eigen taal te kunnen doen. De app krijgt dan ook heel wat respons.

Brand denkt dat het succes te maken heeft met de heropleving van de interesse in de inheemse taal, met name bij de jeugd. Desondanks blijven veel talen kampen met een krimpend aantal sprekers. In de voorbije eeuw zijn minstens tien talen uitgestorven. Van de Canadese inheemse bevolking bleek in 2006 amper 22 procent de traditionele taal machtig. Dat is onder meer het gevolg van een verhoogde migratie tussen de reservaten en steden, huwelijken tussen leden van verschillende stammen en de alomtegenwoordigheid van Engels en Frans in het dagelijkse leven.

In het land is een tegenbeweging aan de gang. Een toegewijde minderheid probeert de talen in leven te houden. Het gaat deze mensen niet enkel om de woorden, maar om de ideeën en kennis die aan de woorden verbonden zijn.

Jongeren

Het is van cruciaal belang dat jongeren de taal machtig blijven, en precies daar kan de app het verschil maken, omdat jongeren die op dagelijkse basis kunnen gebruiken. Als ze de taal kennen, heeft de traditionele kennis meer kans om overgeleverd te worden op de komende generaties.

De app kan ook een belangrijk instrument blijken om inheemsen te bereiken die niet op een reservaat leven, maar zo wel in contact kunnen blijven met taalgenoten. Dat is belangrijk, want wie buiten een reservaat leeft, heeft vijf maal minder kans om de traditionele taal te leren spreken.

Christine Fredericks is een van hen. Ze woont al jaren in de stad en beschouwt zichzelf als “urban aboriginal”. Nu leert ze haar traditionele taal als tweede taal in avondonderwijs. “Als inheemse volken over de hele wereld moeten we onze culturen in leven houden”, zegt Fredericks. “Als we daar niet in slagen, zal de wereld er uiteindelijk slechter aan toe zijn.”