Arabische publieke opinie verdeeld over VS

Voor het onderzoek zijn in april en mei van dit jaar 3.800 volwassen
Arabieren geïnterviewd in acht landen: Egypte, Israël, Jordanië, Koeweit,
Libanon, Marokko, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAR).
Elke respondent kreeg 92 vragen voorgelegd over persoonlijke waarden,
politiek gedrag en voorkeur en houding tegenover andere landen. Het
onderzoek werd gefinancierd door de Stichting voor het Arabisch Gedachtegoed
uit Beiroet en uitgevoerd door Zogby International, een groep uit
Washington. Het doel was onder andere te komen tot een beter beeld van de
Arabieren, vooral na de aanslagen van 11 september 2001. Sindsdien leeft in
de Amerikaanse publieke opinie heel sterk de vraag ‘Waarom haten zij ons?’

De regering van president Bush en zijn aanhangers van de christelijke
rechterzijde en de hoofdzakelijk joodse neo-conservatieve bewegingen beweren
dat de aanslagen zijn ingegeven door Arabische haat tegen westerse waarden
en ‘alles waar de Amerikanen voor staan’. Maar deskundigen voor de Arabische
regio en ook regeringen uit het Midden-Oosten blijven erbij dat de woede
tegen Washington te wijten is aan het gevoel dat het Amerikaanse beleid
oneerlijk is, vooral tegenover de Palestijnen. Dat bleek ook al uit een
onderzoek van Zogby International eerder dit jaar. Een grote meerderheid van
geïnterviewden in vijf landen, waaronder verschillende Golfstaten en Egypte,
waren heel positief over de Amerikaanse wetenschap en technologie, het
onderwijs, de uitvoer en de politieke waarden. Maar zij stelden dat zij een
hekel hadden aan het beleid van de VS tegenover Irak, andere Arabische
landen en vooral Israël, weet John Zogby, directeur van Zogby
International.

Het recente onderzoek was vooral bedoeld om de persoonlijke waarden en
vooruitzichten van de Arabieren te leren kennen. Net als de meeste etnische
en andere groepen overal ter wereld, hebben de Arabieren vooral aandacht
voor wat er dicht bij huis gebeurt, zegt James Zogby, voorzitter van het
Arabisch-Amerikaans Instituut, een machtige drukkingsgroep in Washington, en
broer van John Zogby.

Uit een lijst van twaalf waarden kozen de ondervraagden ‘zelfrespect’,
‘goede gezondheid en hygiëne’, ‘persoonlijke verantwoordelijkheid’, ‘respect
voor ouderen’ en ‘streven naar een beter leven’ als waarden die zij hun
kinderen willen bijbrengen. Als belangrijkste politieke onderwerpen kwamen
‘burgerlijke en persoonlijke rechten’ op de eerste plaats, op de voet
gevolgd door ‘gezondheidszorg’. Verwonderlijk genoeg doken meteen daarna
‘Palestina’ en ‘de rechten van de Palestijnen’ op, samen met de
‘persoonlijke economische situatie’ en ver voor andere punten als de
‘nationale economie’ en ‘de betrekkingen van het eigen land met andere
Arabische of niet-Arabische landen’. De Saudi’s en de Marokkanen kozen
Palestina als eerste politieke bekommernis, de Egyptenaren als derde en de
Jordaniërs en de Israëlische Arabieren als vierde.

De kwestie Palestina is geen zaak van buitenlands beleid, zegt James
Zogby, maar een existentieel, persoonlijk onderwerp. Volgens hem is dit te
vergelijken met de kijk van de joden in de VS op de holocaust door de
nazi’s. Het standpunt van de Arabieren over de manier waarop de Palestijnen
worden behandeld speelt daardoor een belangrijke rol bij hun quotering van
andere landen. Op de vraag om 13 landen te rangschikken, scoorde Israël
altijd veruit het laagst, bijna onveranderlijk gevolgd door de Verenigde
Staten en het Verenigd Koninkrijk - de twee westerse landen die het meest
worden geïdentificeerd met steun aan Israël. In de VAR, Saudi-Arabië en
Egypte kwam de VS zelfs op de laatste plaats.

Frankrijk, Canada en Iran daarentegen, kregen een positieve score in zes van
de acht onderzochte landen. China en Duitsland kunnen in vijf van de acht
landen op goede punten rekenen. Middenmoters waren Rusland, India, Pakistan
en Turkije, hoewel Turkije ook consequent slechte punten kreeg. Turkije
scoorde opvallend slecht in vergelijking met Iran. Dat heeft er allicht mee
te maken dat neoconservatieve commentatoren uit de kringen van de
anti-Iraakse haviken in de VS-regering vinden dat Turkije het model moet
zijn voor de heropbouw van een ‘vrijgemaakt’ Irak.