Argentinië holt de inflatie achterna

De leraren kregen van de gouverneur van Buenos Aires 22 procent loonopslag aangeboden, maar weigerden die. Ze kondigden aan de volgende vijf dagen ook te staken. De scholen zijn op 27 februari opnieuw geopend na de zomervakantie (zuidelijk halfrond), maar de schoolplichtige kinderen hebben nog maar drie dagen hun witte schort mogen aandoen. Zijn de leraren ongevoelig voor kinderleed of is er meer aan de hand?

‘De regering wil het minimumloon van een leraar op 2800 peso (400 euro) houden’, zegt Gabriela Albornoz van de nationale lerarenvakbond MUD. ‘En daar kan je vandaag niet van leven. De vorige jaren hadden we tegen half februari een akkoord met de regering, maar dat is er nog niet. En daardoor dwingen ze ons achter de inflatie aan te lopen.’

De inflatie, hét thema van Argentinië eind jaren tachtig, is weer helemaal terug. Niet het minst omdat de regering van Cristina Kirchner ervan beschuldigd wordt de inflatiecijfers op grove wijze te manipuleren. Het is inderdaad wel opvallend dat de voorbije jaren het officiële orgaan voor statistiek, de Indec, inflatiecijfers heeft gepubliceerd die allemaal schommelen tussen de 9,5 en 9,8 procent op jaarbasis. Een hoge inflatie, dat wel, maar nog steeds netjes onder de tweecijfergrens. Louter toeval uiteraard.

Volgens privéstudies zou de inflatie in Argentinië meer dan 35 procent per jaar bedragen, waardoor de eisen om loonsverhogingen al een stuk redelijker lijken. Een klein voorbeeld: het klassieke glazen flesje cola, dat overal in de kioskos (winkeltjes) te krijgen is, kostte in 2003 nog 1 peso, in 2013 is dat 4,5 peso. Een verhoging met 450 procent in tien jaar.

Maar waarom zou de Indec, of IndeK (de K verwijst naar Kirchner) dan foute informatie de wereld insturen?

Economen wijzen verschillende redenen aan: Argentinië moet zo minder rente betalen op zijn schulden. En door de kosten van levensonderhoud te onderschatten, moeten er minder loonsverhogingen toegekend worden, waardoor men de inflatie aan de leiband houdt. Want alle prijsverhogingen, zoals die van een kaartje voor de metro of van privé-ziekteverzekeringen, zwengelen op hun beurt weer de inflatie aan. Een inflatiespiraal die het spook van de hyperinflatie van eind jaren tachtig oproept.

Ghostbuster guillermo moreno

Een ander spook van de jaren tachtig is de schaarste. In de supermarkten waren er begin 2013 bij momenten geen eieren, geen kippen, geen melk en geen suiker te krijgen. Waarom? De regering probeert de stijgende kosten van levensonderhoud te bestrijden door prijscontroles in te voeren en de producenten vast te zetten met maximumprijzen. De laatsten reageren door niet meer te leveren, want ze komen niet meer uit de kosten.

Cristina Kirchner wil het niet horen. Alle kritische stemmen, zoals econoom Roberto Lavagna of de gouverneur van de Nationale Bank Martin Redrado, zijn in het decennium dat de Kichners aan de macht zijn opzijgeschoven en vervangen door regimegetrouwe luitenanten als Guillermo Moreno, Minister van Handel.

Moreno aarzelt om niet om een knokploeg naar de Indec te sturen wanneer de ambtenaren daar staken wegens ‘de inmenging van buitenaf en het knoeien met de inflatiecijfers’. Of hij belt persoonlijk naar bepaalde ondernemers om hun de huid vol te schelden als ze bepaalde prijzen verhogen. Kirchner zelf is ook vechtlustig en verbaal assertief. In september van vorig jaar hield de Argentijnse presidente een toespraak aan de universiteit van Georgetown (Washington DC), en toen ze door een student werd geïnterpelleerd over mogelijk geknoei met inflatiecijfers, antwoordde ze: ‘Als de inflatie 25 procent zou bedragen, zou het land ontploffen.’

Hocus pocus peso’s

Een ander met de inflatie verwant fenomeen dat terug is uit het recente verleden is de wisselcontrole. ‘In de jaren tachtig hebben we hetzelfde meegemaakt met de regering-Alfonsín’, zegt Osvaldo García, een zelfstandige met een autoverhuurbedrijf die daarvoor een wisselkantoor had. ‘Bij stijgende inflatie beginnen Argentijnen te investeren in de dollar als spaarmunt. Amerikaanse dollars worden massaal van rekeningen gehaald om ze in een sok te verstoppen of ze naar het buitenland te versluizen.’

‘Dus voert de regering een wisselcontrole in en verbiedt ze het wisselen van geld buiten het officiële circuit’, aldus Garcia. ‘Wat erger is, is dat de regering ook aan de spaarrekeningen begint te zitten. Vorig jaar vond een confiscatie plaats van spaarrekeningen, net als in 2002. Op last van Kirchner werden dollarrekeningen, hocus pocus pats, omgezet in peso, niet tegen de koers op de vrije markt, maar tegen een fictieve koers, door de regering-Kirchner opgelegd!’ vertelt García verontwaardigd.

Het mag dan niet goed gaan met ’s lands economie, toch ziet men overal splinternieuwe auto’s rondrijden. Ook in de zaak van García. ‘De peso verliest dagelijks aan waarde en als ik die niet kan omzetten in dollars, investeer ik liever in een wagenpark. Alle Argentijnen doen hetzelfde. Voor zijn peso’s speelgoedgeld zijn geworden, wil hij zijn kapitaal op zijn minst omzetten in verbruiksgoederen. Een huis kopen is er voor velen niet bij – de hypotheekvoorwaarden zijn onbetaalbaar voor de gemiddelde burger –, dus maken ze hun geld liever op aan iets tastbaars.’

Terwijl de regering-Kirchner het alarmerende inflatiecijfer blijft ontkennen, vraagt men zich af wat de onderliggende oorzaak is.

‘De inflatie wordt veroorzaakt doordat de regering meer uitgeeft dan ze aan belasting int’, aldus voormalig wisselagent García. ‘En het geld dat ze nodig heeft om de gaten te vullen, wordt gewoon bijgedrukt. De grond van het probleem is dat de regering te veel uitgeeft met electorale doeleinden. De regering van Cristina Kirchner heeft bijvoorbeeld voor het programma Voetbal voor Iedereen 4 miljard peso betaald om alle voetbalwedstrijden gratis op televisie uit te zenden. Voetbal voor Iedereen zou zogezegd geld in het laatje brengen met de reclameblokken. Maar nu zie je alleen regeringspropaganda’, aldus García, een man die vast niet op Cristina gestemd heeft. ‘De inflatie is voor mij een synoniem voor populisme.’

Tom Dieusaert woont in Buenos Aires van waaruit hij freelancet voor verschillende media over de landen in de regio.