Asean in verlegenheid over voorzittersrol Birma

Het verzoek van de Birmese regering om in 2014 voorzitter te worden van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Landen (Asean), bezorgt de overige lidstaten hoofdpijn. Ze hebben besloten het antwoord voorlopig uit te stellen.

Het dilemma waar de tien lidstaten van het regionale blok voor staan met Birma (Myanmar), is echter niet hetzelfde als dat van de afgelopen jaren. De dictatoriale reputatie van het land ondermijnde toen de internationale geloofwaardigheid van Asean. Deze keer is het Birma’s langzame en gecontroleerde transitie naar democratie die Asean in verlegenheid brengt.

Negatieve aandacht

De slotverklaring die werd uitgesproken door de Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono tijdens de achttiende Asean-top die op 7 en 8 mei in Jakarta werd gehouden, reflecteerde de nieuwe politieke realiteiten waar Birma’s buurlanden mee te maken hebben. “We hebben gesproken over het verzoek van Myanmar om voorzitter van Asean te zijn tijdens de top in 2014, in het licht van zijn sterke betrokkenheid bij de principes van Asean”, stond in de verklaring.
 
“Asean-leiders zijn in principe niet tegen het voorstel”, zei Yudhoyono tijdens de persconferentie na afloop in de Indonesische hoofdstad. “Maar van Myanmar, waar de ogen van de hele wereld op gericht zijn, wordt verwacht dat het verder gaat met democratisering zodat het geen negatieve aandacht uitlokt tijdens het voorzitterschap.”

In het verleden stelde Asean zich soepeler op tegenover lidstaten zoals Vietnam, Laos en Brunei. Zij waren voorzitter van Asean, zonder dat er sprake was van de prille democratische cultuur die in Birma vorm krijgt. In Birma werden in november vorig jaar voor het eerst in twintig jaar algemene verkiezingen gehouden. Eind januari kwam formeel een einde aan het al vijftig jaar durende militaire bestuur.

Aung San Suu Kyi

De verkiezingen in november maakten, ondanks gebreken, de weg vrij voor parlementaire oppositie. Oppositieleidster en Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi werd werd in november vrijgelaten na zeven jaar huisarrest.

“Wat Birma onderscheidt van andere Asean-landen, is niet het gebrek aan representatieve instituten”, zegt Thant Myint-U, een Birmese historicus en auteur van ‘De rivier van verloren voetstappen’, een beschrijving van de transformatie van het land tijdens het Britse kolonialisme.

“De verkiezingen zijn niet perfect veropen, maar Birma heeft nu in ieder geval een deels gekozen wetgevende macht met oppositiepartijen, en mensen als Aung San Suu Kyi kunnen openlijk spreken met de internationale media”, zegt Thant.

“Dit is verre van ideaal, maar zeker niet slechter - eerder beter - dan de situatie in diverse andere Asean-landen”, zegt hij. “Het verschil is dat in Birma nog grote aantallen politieke gevangenen vastzitten. Iets wat hopelijk snel verandert. Ook heeft het land te maken met westerse sancties, extreme armoede en - misschien wel het belangrijkste - de erfenis van zestig jaar gewapende conflicten.”

Hervormingen

Andere Birma-watchers wijzen ook op het veranderende politieke landschap in het land. De dominante rol van het leger, dat sinds het begin van de jaren negentig werd aangevoerd door generaal Than Shwe en daarvoor door Ne Win, neemt af.

“De macht is meer verdeeld, terwijl die voorheen in de handen van één man lag”, zegt Richard Horsey, een voormalige VN-functionaris die in het land diende.

“Er komen vier grote machtsblokken op, die elkaar in evenwicht houden en beconcurreren: het leger, de uitvoerende macht, het parlement en de Verenigde Partij voor Solidariteit en Ontwikkeling (de politieke arm van de voormalige junta die de verkiezingen won)”, zegt Horsey. “Voor de verkiezingen van 7 november moesten mensen altijd de goedkeuring van Than Shwe hebben om iets gedaan te krijgen. Dat is nu niet meer zo.”

De International Crisis Group, een denktank in Brussel, pleit voor een minder harde opstelling van landen ten opzichte van Birma. De groep is voor een beleid “dat veel meer steun geeft aan het volk van Myanmar.”

“Het zou fout zijn om te concluderen dat er niets is veranderd”, stelde de Crisis Group in maart in het rapport ‘Myanmar’s Post-Election Landscape’. “Deze veranderingen zullen op korte termijn niet tot dramatische hervormingen leiden, maar ze hebben geleid tot een nieuwe bestuurscontext die de vooruitzichten op verdergaande hervormingen verbeteren.”

Zondebok

Vietnam en Laos daarentegen, die al sinds de jaren negentig te maken hebben met de ijzeren vuist van communistische regimes, en Brunei, een absolute monarchie, lijken niet uit op politieke verandering. Van de andere Asean-landen - Cambodja, Indonesië, Maleisië, de Filipijnen, Singapore en Thailand, is alleen in Indonesië en de Filipijnen sprake van een steeds opener democratische cultuur.

Cambodja en Singapore zijn grotendeels autoritaire eenpartijstaten en de democratie in Thailand wordt belemmerd door militaire inmenging.

Zelfs felle critici van Birma, zoals mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW), erkennen dat de nieuwe regering Asean in verlegenheid heeft gebracht met het verzoek voorzitter te zijn van de Asean-top in 2014.
 
“Birma’s nieuwe argument is dat het niet slechter is dan Vietnam, Laos, Brunei en zelfs Cambodja”, zegt Phil Robertson, plaatsvervangend Azië-directeur van HRW. “De regering zal zeggen: waarom zijn wij de zondebok?”  

“Het was gemakkelijker voor Asean toen alles nog zwart-wit was tussen het leger en Suu Kyi. Nu is het grijs en Birma zal proberen deze ‘grijze strategie’ te gebruiken. Maar voor ons is er niets veranderd in Birma”, zegt Robertson.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.