Au boulot! (voor politici allerhande)

Het stof gaat liggen, de rommel wordt opgeruimd, het echte werk kan weer beginnen. Terwijl we dit schrijven is het eindelijk stil in Gaza, na een vernietigende oorlog en een onaanvaardbaar groot verlies aan mensenlevens. Ook in Washington is het stil, nu de feestvierders de laatste Obama-parafernalia opgeraapt hebben en op eBay aanbieden. Na een oorlog, na een feest, na een crisis: altijd wacht de volgende dag het werk.
Maar niet voor iedereen. Rond de Zuid-Indiase stad Bangalore zijn nu al 500.000 textielarbeiders werkloos als gevolg van de wereldwijde economische crisis. En in de rest van de Zuid-Aziatische groeipool is de situatie naar verluidt nog erger. In het pas verschenen rapport World Economic Situation and Prospects 2009 voorspellen de Verenigde Naties overigens dat de stijgende werkloosheid een van de voornaamste gevolgen zal zijn van de crisis.
In Zuid-Azië staan massaal veel banen op de tocht in arbeidsintensieve sectoren als textiel, in Afrika verdwijnen heel wat van de schaarse formele banen nu er de komende jaren minder gebouwd zal worden, in Latijns-Amerika komen de verworvenheden van de voorbije jaren zoals hogere lonen en betere tewerkstelling onder druk, en zelfs in China worden honderden bedrijven gesloten –zelfs computergigant Lenovo moet tien procent van zijn jobs schrappen nu het bedrijf zijn winst midden vorig jaar met 78 procent zag kelderen.
Honderdduizenden Oezbeken, Kirgiezen en Tadzjieken vrezen voor hun inkomen als migrantenarbeiders in Rusland en Kazachstan. Idem dito voor de Pakistanen, Filipijnen en Indiërs in de Arabische Golfstaten, en voor de legale en illegale Mexicanen in de VS. En als de migranten hun werk verliezen, dan moeten hun miljoenen families het thuis zonder hun overgemaakte spaargelden stellen, terwijl de levensdduurte bijna overal sterk gestegen is.
Mondiale werkloosheid krijgt veel minder aandacht in de berichtgeving over de economische crisis dan aandelenkoersen die smelten als januarisneeuw voor de zomerzon. Dat weerspiegelt de restanten van de ideologie die midden 2008 aan scherven viel: de idee dat geld de motor van de economie en van de toekomst zelf is.
Kranten hebben allemaal financiële katernen, maar schuwen vakbondsnieuws. De VRT heeft elke dag een praatje met beursanalisten, maar volgt het sociale nieuws alleen als er persoonlijke getuigenissen gebracht kunnen worden. Een mens mag hopen dat die scheefgroei in beleid en berichtgeving rechtgezet wordt nu duidelijk is dat de financiële crisis, de economische recessie en de sociale drama’s die daarmee samenhangen alleen aangepakt kunnen worden door overheden die de langetermijnbelangen van hun burgers voor ogen hebben in plaats van de kortetermijnwinsten van de aandeelhouders.
Zelfs de instellingen die mee verantwoordelijk zijn voor nu gediscrediteerde neoliberale ideologie spreken mondjesmaat in andere talen. In een blog op de website van de Wereldbank suggereert een van de directeurs bijvoorbeeld dat China zijn grote stimuleringsmiddelen moet inzetten voor betaalbare woningen, scholen en sociale voorzieningen voor migranten uit het platteland, voor waterzuiveringsstations en andere milieumaatregelen, voor het uitbouwen van de spoorwegen. Dat klinkt niet als de Wereldbank van de jaren tachtig of negentig.
In 2009 zal er ruimte zijn om de crisiscontrole van de overheden om te zetten in een reëel nieuw beleid waarin het geld opnieuw ten dienste staat van de economie, en de economie ten dienste van mens en samenleving. Die ruimte is niet groot en het moment zal niet lang duren. Daarom moet iedereen nu aan het werk. Obama in het Witte Huis, Van Rompuy én Reynders in de Wetstraat, Barroso in de Belliardstraat. Werkeloosheid van de overheid resulteert immers in onaanvaardbaar veel werkloosheid bij de burgers.