Aung San Suu Kyi wil niet met VN-gezant op de foto

Een scène aan de ingang van het huis in koloniale stijl waarin Aung San Suu Kyi nu al dertien jaar onder huisarrest staat, maakte duidelijk dat de 63-jarige oppositieleidster genoeg heeft van de bemiddelingspogingen van de Nigeriaanse diplomaat. “Buren zagen vrijdag twee assistenten van Gambari de naam van hun baas roepen aan het hek van haar residentie. Niemand kwam opendoen”, meldde The Irrawaddy, een tijdschrift van Birmese journalisten in ballingschap.
De mannen van Gambari waren naar het huis gekomen nadat de oppositieleidster van de Nationale Liga voor de Democratie 48 uur eerder een formele uitnodiging voor een ontmoeting in een gastenverblijf van de overheid had afgeslagen. Bij zijn drie eerdere bezoeken was Gambari er wel in geslaagd Suu Kyi te ontmoeten, wat telkens resulteerde in een foto die leek aan te geven dat hij op haar steun kon rekenen bij zijn bemiddelingsopdracht.
De Nigeriaanse diplomaat moest het deze keer ook zonder een andere foto stellen die erop zou kunnen wijzen dat hij vooruitgang boekt. Voor de tweede keer op rij kreeg hij geen audiëntie bij generaal Than Shwe, de machtigste militaire leider in Birma.
“Suu Kyi stuurt met haar weigering om Gambari te ontmoeten een sterke boodschap naar het Birmese volk”, zegt Zin Linn, de woordvoerster van de democratisch verkozen Birmese regering in ballingschap. “Ze wil de mensen laten verstaan dat ze niet op de VN moeten rekenen om verandering te brengen. Ze moeten op eigen benen leren staan.”

“Wekroep voor de VN”

Voor Debbie Stothard van ALTSEAN, een regionale mensenrechtenorganisatie, is Suu Kyi’s “vreedzame vorm van verzet” een “wekroep voor de leden van de Veiligheidsraad”. “De politieke zwaargewichten binnen de VN verschuilen zich achter Gambari’s pendeldiplomatie om zelf niets te ondernemen.”
De VN stuurden Gambari op pad nadat vorig jaar door tienduizenden boeddhistische monniken aangevoerde vreedzame straatprotesten bloedig werden onderdrukt. Bij zijn eerste bezoek ontmoette hij zowel Suu Kyi als generaal Than Shwe. Het resultaat was dat de junta een speciale minister benoemde om met de oppositieleidster te onderhandelen.
Even leek het erop dat de junta bereid zou zijn de weg van meer democratie in te slaan, maar tegen het einde van 2007 werd duidelijk dat de militairen de voorkeur gaven aan hun eigen variant van “door discipline bloeiende” democratie. In maart 2008 kreeg Gambari te horen dat er in de nieuwe grondwet niet meer plaats zou worden ingeruimd voor politieke participatie door de oppositie.
De junta liet die nieuwe grondwet in mei goedkeuren in een getrukeerd referendum, nauwelijks een week nadat de cycloon Nargis in Birma tienduizenden slachtoffers maakte. Het referendum is een cruciale stap voor de militairen die zich in 2010 met verkiezingen een zekere politieke legitimiteit willen verschaffen.
De oppositieleiders zien geen heil in de nieuwe grondwet en verwachten dat de repressie blijft voortduren. De junta weigert nog altijd het resultaat van de verkiezingen in 1990 te erkennen, waarbij de Nationale Liga voor Democratie een overweldigende meerderheid haalde. “De heer Gambari heeft de junta laten begaan door hun agenda te steunen in plaats van met een eigen plan voor de dag te komen”, zegt woordvoerster Zin Linn. “We zijn niet verrast door zijn falen.”