Aziatische wapenwedloop gaat door

Noordoost-Azië haalt opgelucht adem nu er een doorbraak is in de onderhandelingen met Noord-Korea en er mogelijkheden lijken te zijn om het land te integreren in de internationale gemeenschap. Maar ondanks de positieve geluiden gaat de wapenwedloop in de regio gewoon door.
Noord-Korea heeft bij de laatste onderhandelingen beloofd al zijn kernreactoren stil te leggen en inzage te geven in zijn plutoniumvoorraden. Maar ondanks alle vreedzame geluiden die klonken bij de Zespartijenbesprekingen, laat de militaire trend in de regio weinig vreedzaams zien.
Noordoost-Azië is in feite het hart van de wereldwijde militaire industrie. De legers die in deze regio actief zijn - van de Verenigde Staten, Rusland, China, Japan en de twee Korea’s - zijn de grootste in de wereld. Ze zijn verantwoordelijk voor tenminste 65 procent van de wereldwijde militaire uitgaven.
Niet alleen is Noordoost-Azië een van de meest gemilitariseerde regio’s in de wereld, het zit ook middenin een wapenwedloop. Vijf van de zes landen die betrokken zijn bij de besprekingen over het Noord-Koreaanse nucleaire programma, hebben hun defensie-uitgaven die afgelopen vijf jaar met 50 procent of meer verhoogd.
De Koude Oorlog laait weer op op het Koreaanse schiereiland, met de conservatieve Lee Myung Bak als nieuwe president van Zuid-Korea. China probeert angstvallig onrust in zijn periferie, van Tibet tot Xinjiang, de kop in te drukken. En nationalistische politici in Japan willen een einde aan de ‘vredesgrondwet’ van het land.

Paradoxaal


De wapenwedloop in Noordoost-Azië, die zich grotendeels aan het zicht onttrok, loopt nu opeens in de kijker. Het meest paradoxale deel van deze wedloop ligt in Korea zelf. Hoewel de beide Korea’s de afgelopen tien jaar joint ventures sloten en gezamenlijk toeristische projecten en culturele uitwisselingen hielden, blijven ze veel geld uitgeven aan bewapening.
De Zuid-Koreaanse presidenten Kim Dae Jung en Roh Moo Hyun lieten graag hun betrokkenheid bij het Noorden zien. Maar tussen 1999 en 2006 namen de Zuid-Koreaanse defensie-uitgaven toe met 70 procent. In 2007 volgde het eerste schip met een Aegis-wapensysteem. Drie extra schepen staan op het verlanglijstje voor een bedrag van een miljard dollar per stuk. De nieuwe president, Lee Myung Bak, is voorstander van de versterking van de marine. De defensie-uitgaven zullen naar verwachting tot 2020 jaarlijks stijgen met 10 procent.
Hoewel Noord-Korea tussen een kwart en een derde van zijn bruto nationaal product (bnp) uitgeeft aan defensie, kan het land Zuid-Korea niet bijhouden. Zuid-Korea geeft minimaal evenveel als het hele Noord-Koreaans bnp uit aan defensie. De neergang van de Noord-Koreaanse economie ondermijnde de conventionele militaire positie, een van de redenen waarom Pyongyang koos voor een nucleair programma. Je kunt zeggen dat de huidige nucleaire crisis in Noordoost-Azie in ieder geval deels veroorzaakt is door de opbouw van het arsenaal aan conventionele wapens in de regio en Noord-Korea’s onvermogen om die ontwikkelingen bij te benen.
Deze benadering van ‘vrede door kracht’ op het Koreaanse schiereiland heeft veel te maken met het beleid van de machtigste militaire aanwezigheid in de regio. De Verenigde Staten, verantwoordelijk voor bijna 50 procent van de wereldwijde militaire uitgaven, is de belangrijkste speler in de regionale en internationale wapenwedloop. Onder de regering van George W. Bush zijn de militaire uitgaven sinds 2001 met 74 procent gestegen. Een omvangrijk deel van het bedrag van 607 miljard dollar dat het Pentagon voor 2009 heeft gevraagd - daarin is aanvullende financiering voor de oorlogen in Irak en Afghanistan niet meegerekend - gaat naar het handhaven en versterken van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Pacific. Geen van de leidende presidentskandidaten overweegt de defensie-uitgaven te bevriezen of verminderen.

Japan


De Amerikaanse aanwezigheid in de Pacific is ook bedoeld om een tegenwicht te bieden aan het opkomende China. Dat land geeft jaarlijks ongeveer 50 miljard dollar uit aan zijn militaire apparaat. Maar als Amerikaanse schattingen kloppen, ligt het eigenlijke Chinese defensiebudget dichter bij 120 miljard dollar. Daarmee zou het na de VS het meeste geld uitgeven aan defensie. China werkt aan een ambitieus marineprogramma, waarvoor onder meer vijf nieuwe atoomonderzeeërs en een vliegdekschip worden aangeschaft. China werkt ook aan de modernisering van zijn luchtmacht. Het Chinese leger verbleekt echter bij de Amerikaanse strijdkrachten in de regio.
Een onderdeel van de Amerikaanse strategie om de macht van China in de regio in te perken, is het aanmoedigen van Japan om een ‘normaal’ leger te creëren. De Japanse grondwet beperkt de offensieve mogelijkheden van het leger. Sinds de Tweede Wereldoorlog heten de strijdkrachten Zelfverdedigingstroepen.
In Japan klinken al enige tijd geluiden om het leger meer bevoegdheden te geven en verder te moderniseren. Het Japanse Defensiekantoor werd vorig jaar opgewaardeerd tot ministerie. Maar de defensie-uitgaven zijn nog steeds laag in Japan en het is het enige land in de regio waar het defensiebudget niet sterk gestegen is. Dat kan echter veranderen als het militaire apparaat en het buitenlandse beleid ‘genormaliseerd’ worden.

Russische invloed


Een nauwere band tussen het Japanse en Amerikaanse leger is alleen een begin. Tijdens de komende top tussen president Bush en Lee Myung-Bak ligt onder meer het voorstel op tafel voor een nieuwe veiligheidsalliantie voor Azië, waarin de VS, Zuid-Korea, Japan en mogelijk andere landen in Zuidoost-Azië en Oceanië samenwerken.
Verhalen over dergelijke expliciete allianties en Washingtons pogingen om een wereldwijd raketverdedigingsysteem op te zetten en de Russische invloed in Centraal- Azië terug te dringen, hebben Moskou aangemoedigd om zijn militaire uitgaven te verhogen en de samenwerking met China te versterken. Met de hernieuwde groei van de Russische economie, aangezwengeld door de verkoop van olie en gas, stegen ook de Russische defensie-uitgaven in het nieuwe millennium. Tussen 2000 en 2006 zijn die uitgaven bijna verviervoudigd.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.