Azië moet zelf virusremmers tegen vogelgriep produceren (publicatie in medisch vakblad)

De Zwitserse fabrikant Roche, die onder meer het patent heeft op virusremmer Tamiflu, heeft de productiecapaciteit in de Verenigde Staten uitgebreid. Maar dat is volgens experts Buddhima Lokuge, Peter Drahos en Warwick Neville niet voldoende voor veel landen.

De Aziatische landen waar het risico van een pandemie het grootst is, zoals Laos, Vietnam en Cambodja, zijn ook de landen die zich geen grote voorraden virusremmers kunnen veroorloven, schrijven zij. De prijzen van buitenlandse virusremmers zijn te hoog.

Het vogelgriepvirus H5N1 kan mensen besmetten die direct contact hebben met geïnfecteerde vogels. Als het virus muteert met een menselijk griepvirus, kan een nieuwe, dodelijke variant ontstaan die ook tussen mensen overdraagbaar is. Virologen voorspellen dat in zo’n geval wereldwijd tientallen miljoenen mensen kunnen overlijden aan de griep.

Roche heeft aangekondigd dat het de licentie van Tamiflu vrij zal geven als een wereldwijde epidemie uitbreekt. Tamiflu, en ook Relenza van concurrent SmithKline, verminderen de kans op sterfte en de verspreiding van de vogelgriep. Het gebruik van antivirale medicijnen is cruciaal in de eerste zes maanden van een pandemie, omdat pas na de uitbraak een vaccin kan worden ontwikkeld, getest en verspreid.

Volgens Buddhima Lokuge moet de Australische regering de productie van virusremmers in Azië bevorderen. Ook zou de export naar Azië opgevoerd moeten worden. Op dit moment wordt slechts 1 procent van alle virusremmers verkocht aan Aziatische landen, zegt Lokuge. Als fabrikanten in China, India en Thailand zelf virusremmers produceren, dan daalt de prijs niet alleen maar dan kunnen ze ook een grotere voorraad aanleggen.

Om de weg vrij te maken voor Aziatische fabrikanten, moeten regeringen een beroep doen op bepalingen op het gebied van intellectueel eigendom die boven het patentrecht gaan, zet Lokuge. Medicijnenfabrikanten in Thailand en India zijn al begonnen met het ontwikkelen van goedkope virusremmers, maar de wetgeving kan hen in de toekomst hinderen bij de verspreiding ervan.

Het opslaan van virusremmers voor 20 procent van de bevolking, tegen prijzen die gerekend worden door patenthouders, kost landen als Australië, Canada en de Verenigde Staten ongeveer 1 procent van het jaarlijkse budget voor gezondheidszorg. Lokuge en zijn collega’s berekenden dat zo’n voorraad in China 28 procent van het gezondheidsbudget opslokt. In Cambodja is dat 54 procent, in Indonesië 67 procent, in Vietnam 75 procent en in Laos 173 procent.

Tegen de huidige prijzen is het aanleggen van voorraden voor veel landen onbetaalbaar, zegt Lokuge. Terugvallen op liefdadigheid werkte in het verleden vaak niet. Als Australië 50.000 doses virusremmers aan Indonesië verstrekt, een land met 211 miljoen inwoners, dan is dat alleen een symbolisch gebaar. Australië had half september een voorraad virusremmers die voldoende is voor een miljoen mensen voor een periode van zes weken.

Het is niet duidelijk of de beschikbaarheid van virusremmers op de agenda staat van de bijeenkomst van de Asia Pacific Economic Cooperation (APEC), volgende week. Een woordvoerder van het Australische departement van Buitenlandse Zaken en Handel, hield zich deze week op de vlakte over de mogelijkheid dat Australië een deel van zijn opgeslagen virusremmers verstrekt aan Aziatische landen. Dat is een zaak van het ministerie van Gezondheidszorg, aldus de woordvoerder. Maar het lijkt me dat de beschikbaarheid van virusremmers een onderwerp is dat op deze bijeenkomst aan de orde kan komen.

De Australische premier John Howard kondigde gisteren tijdens het Pacific Islands Forum op Papua New Guinea aan dat Australië jaarlijks 1,5 miljoen dollar beschikbaar stelt voor een vierjarig programma dat landen in Azië en de Stille Oceaan moet helpen bij de voorbereiding op een mogelijke pandemie. (JS/ADR)