Balkan-inwoners verdeeld over Europese toetreding

Sinds vorige week barricaderen Albanese politici uit enkele kleine partijen zichzelf in het parlement van Tirana, en weigerden ze voedsel. Aanvankelijk zagen ze zich gesteund door een kleine schare supporters, intussen verzamelden reeds duizenden medestanders voor het parlement. Die onrust staat in scherp contrast met het optimisme dat een recent onderzoek door de Gallup Balkan Monitor in Albanië vaststelde. Het rapport Public opinion in the Balkans – between hope and disenchantment werd maandag voorgesteld.
Het Bulgarian News Agency pakte enkele weken geleden al uit met een artikel over het overweldigende euro-optimisme in de Balkanlanden. Dat moet volgens Gallup in zijn recente rapport minstens genuanceerd worden. De Gallup Balkan Monitor peilde tijdens een intensief veldonderzoek in september en oktober 2008 naar de verwachtingen van Zuidoost-Europeanen omtrent een eventuele EU-toetreding.
Het euro-optimisme is torenhoog bij de Albanezen in Albanië en Kosovo (respectievelijk 83% en 89% van de ondervraagden meent dat EU-toetreding positieve gevolgen zal hebben), terwijl slechts één derde van de Kroaten denkt dat Europa voor Zagreb een goede zaak zal zijn. Het vurige Albanese verlangen naar Europa vertaalt zich bovendien ook in een vermeende wederzijdse liefde. 82% en 67% van de Kosovaren en Albanezen hebben het gevoel met open armen te zullen worden ontvangen in de Europese club. Minder dan de helft van die duizend ondervraagde Kroaten en Bosniërs heeft het gevoel echt een gewenste gast te zijn in de EU.
Euro-optimisme of euro-naïviteit?
Volgens Fabrice de Kerckhove van de Koning Boudewijnstichting is het heel normaal dat het EU-enthousiasme tempert naarmate de kandiaat-lidstaten de uiteindelijke toetreding naderen. Burgers voelen immers aan het begin van de lange rit nog geen pijnlijke hervormingen, die in het licht van de toetreding door de regering moeten worden doorgevoerd. Voor Albanezen in Albanië en Kosovo, die beide nog niet op de roetsjbaan richting EU-lidmaatschap zitten, blijft het voorloopig een ver-van-mijn-bedshow. Daarentegen heeft Zagreb uitzicht op een EU-lidkaart in 2009. Bovendien geven bijna 60% van de Albanezen te kennen dat ze niet (genoeg) geïnformeerd zijn over de Europese Unie.
Honger naar vrije verkiezingen
Het gebrek aan informatie en een wat naïeve opvatting over Europese rozengeur en maneschijn, kan resulteren in een vreemde chaos. Dat wordt vandaag uitvoerig geïllustreerd in het Albanese parlement. Daar sloegen de Democratische en Socialistische Partij in april de handen in elkaar – een unicum in de Albanese postcommunistische geschiedenis – om de oude kieswet te wijzigen. Het organiseren van vrije en eerlijke verkiezingen was immers één van de essentiële voorwaarden voor Tirana om na een staalharde communistische dictatuur nauwere banden aan te knopen met internationale verbanden.
De kleinere partijen zagen in deze beslissing echter een politieke strategie om hen uit het wetgevend bestel te weren, en hadden het over een coup d’état. En dus gaven de leden van de Social Movement for Integration, de socialistische splinterpartij PS91 en de Sociaal Democraten een duidelijk signaal. Sinds een dikke week barricaderen ze zichzelf in het parlement van Tirana, en weigerden ze voedsel. Aanvankelijk zagen ze zich gesteund door een kleine schare supporters, intussen verzamelden reeds duizenden medestanders voor het parlement. Zowel de grote partijen, de kleinere oppositiepartijen als de demonstranten in de straat schreeuwen om vrije verkiezingen in 2009 –maar men is het duidelijk niet eens over de weg daar naartoe. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) dringt er bij de premier op aan snel een oplossing te zoeken voor de politieke onrust.