Balkanveteranen maken goede sier in Irak

Amerikaanse bedrijven in Irak, zoals Halliburton en Bechtel, doen een beroep
op privé-ondernemingen om hun veiligheid te garanderen. Amerikaanse en
Britse bronnen schatten dat tussen 10.000 en 15.000 veiligheidsmensen in de
sector werken. Velen van hen zijn Serviërs. Zij hebben het voordeel geen
visum nodig te hebben voor Irak. Om dezelfde reden doen ook veel
mediabedrijven een beroep op Servische cameraploegen met oorlogservaring.

“Het is een publiek geheim dat je als huurling in Irak tussen de 100.000 en
de 200.000 dollar kunt verdienen”, zegt Marina Seric, een Kroatische
journaliste die een onderzoek verrichtte naar de dood van Jerry Zovko, een
Kroaat die zich had laten naturaliseren tot Amerikaan. Zovko kwam om bij een
gruwelijke lynchpartij in de Soennitische stad Fallujah. Hij zat samen met
drie andere veiligheidsmensen in een jeep toen hij in een hinderlaag reed.
De foto’s van de vier lijken, opgeknoopt aan een brug in Fallujah, gingen de
wereld rond.

De dood van Zovko heeft in Kroatië de aandacht getrokken voor Irak. “We
weten niet hoeveel Kroaten in Irak werken als veiligheidsagent’’, zegt
Seric. “Maar het is duidelijk dat ze bijna allemaal tussen de 30 en de 45
jaar oud zijn, en vroeger beroepsmilitair waren.”

Ook in Servië is er heel wat aandacht voor de landgenoten in Irak. De
Servische pers bracht het verhaal van ene Misha Misic, een
veiligheidsspecialist die 500 dollar per dag verdient door in Bagdad
olievelden te bewaken. Hij kwam als een avonturier naar Irak en is nu de
held van de Servische jeugd.

Het is onduidelijk hoe de recrutering van de Balkanveteranen gebeurd. Servië
heeft zo’n 3.000 beveiligingsfirma’s die in totaal 30.000 voormalige
politieagenten of oorlogsveteranen tewerkstellen. Maar over Irak willen de
bedrijven met geen woord reppen. Officieel luidt het dat de Serviërs in Irak
individueel aan een contract raakten.

Zo gebeurt het wellicht ook. In de Servische en de Bosnische pers
verschijnen kleine advertenties met niet-traceerbare, buitenlandse
telefoonnummers. Onderaannemers voor grote beveiligingsfirma’s in Irak,
zoals Blackwater Security Consulting of Kellogg, Brown and Root, adverteren
ook via het Internet.

“Er is geen enkele controle, laat staan een officiële registratie van de
recruteringsagentschappen”, zegt Marko Nicovic, de ondervoorzitter van de
Internationale Vereniging van Lijfwacht- en Veiligheidsdiensten. “Vele ervan
hebben banden met zowel criminelen als met de politie. Er heerst een
absolute chaos.”

Nicovic citeert de Zuid-Afrikaanse jurist Richard Goldstone, de voormalige
hoofdaanklager van het Joegoslavië-tribunaal in De Haag. “Ik zie hoe
Zuid-Afrikaanse huurmoordenaars en Servische oorlogsmisdadigers een baan
vinden in Irak. Het is verschrikkelijk hen te zien werken voor de
Amerikanen.”