Ban Ki-moon bezoekt Birma

Naar verwachting zal Ban in Birma, ook wel bekend als Myanmar, bij de militaire leiders de vrijlating bepleiten van 2.100 politieke gevangenen, inclusief die van de pro-democratische leider en Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi.
Een ander belangrijk punt is het weer op gang brengen van de verzoeningsgesprekken tussen het militaire regime en de oppositie, geleid door de Nationale Liga voor Democratie (NLD).
De secretaris-generaal “ziet er naar uit om terug te keren naar Birma en rechtstreeks met de hoge militaire leiders te spreken over een reeks kwesties, inclusief de zorgen van de Verenigde Naties en de internationale gemeenschap”, zei Michele Montas, woordvoerder van Ban, in een persverklaring.

Huisarrest

De NLD verwelkomt het bezoek, hoewel hun leidster Suu Kyi nog steeds in de beruchte Insein Gevangenis in Rangoon - de voormalige hoofdstad - zit. De 64-jarige Suu Kyi, die veertien van de afgelopen twintig jaar doorbracht onder huisarrest, wordt vervolgd voor een bizarre zaak. Begin mei verscheen een Amerikaanse burger onuitgenodigd in haar huis, nadat hij een meer was overgezwommen.
De oppositie hoopt dat Ban Ki-moon Aung San Suu Kyi kan ontmoeten tijdens zijn bezoek. “Dat zou belangrijk zijn voor de politieke stabiliteit in Birma”, zegt Nyan Win, woordvoerder van de NLD. “Er moeten politieke kwesties besproken worden.”
Een ontmoeting met Suu Kyi bleef in mei vorig jaar uit, toen Ban Ki-moon voor het eerst een bezoek bracht aan het Zuidoost-Aziatische land. Het bezoek uit 2008 kreeg het etiket ‘humanitaire missie’. Het volgde nadat de cycloon Nargis een verwoestend spoor de Irrawaddydelta in het land trok. Daarbij kwamen zo’n 150.000 mensen om. Een miljoen mensen kregen met de gevolgen van de cycloon te maken.
Het bezoek pakte voor Ban niet goed uit. In eerste instantie beloofde generaal Than Shwe, de sterke man in Birma, meer ruimte voor hulp aan de slachtoffers. Een paar dagen nadat de VN-secretaris-generaal een ‘doorbraak’ aankondigde, maakte de Birmese regime een draai en werd de komst van buitenlandse hulpverleners opnieuw tegengewerkt.

Betrokkenheid

Al sinds de jaren negentig bezoeken speciale VN-gezanten Birma zonder veel succes. Dat maakt de uitdaging voor Ban des te groter. De gezanten kregen de opdracht om het land te helpen in de richting van een democratie te groeien, nadat de opkomende democratiseringsbeweging in 1988 met grof geweld in de kiem werd gesmoord. Daarbij vielen drieduizend doden onder ongewapende demonstranten.
Ibrahim Gambari, de huidige VN-gezant, bezocht Birma acht keer. Sinds augustus vorig jaar mag hij Suu Kyi niet meer bezoeken. Ook kreeg hij geen contact meer met Than Shwe.
Dat de VN weinig vooruitgang boeken, heeft echter niet geleid tot een zoektocht naar een alternatieve bemiddelaar. De Associatie van Zuidoost-Aziatische landen (Asean), waar ook Birma lid van is, verklaarde in maart vertrouwen te hebben in de VN-missies die gericht zijn op politieke verandering en verbetering van de mensenrechtensituatie in Birma.
“Je kunt niet verwachten dat Ban wonderen verricht”, zegt een Aziatische diplomaat die anoniem wil blijven. “Om het vertrouwen van de Birmese leiders te winnen en ze aan te zetten tot verandering, is het is belangrijk dat de VN betrokken blijven.”
De mensen die al sinds de coup van 1962 leven onder de militaire regimes in Birma, zijn weinig optimistisch. Ze zijn bang dat de junta het bezoek van Ban gebruikt om het dictatoriale regime te consolideren.
“Ban moet nu resultaat boeken”, zegt Bo Kyi, hoofd van de Associatie voor Hulp aan Politieke Gevangenen in Birma (AAPP). “Als eerste zullen alle politieke gevangenen vrijgelaten moeten worden, inclusief Daw Suu Kyi.”
Ook moet er een gesprek op gang komen tussen het militaire regime, de oppositie en de leiders van de etnische groepen in het land, zegt Bo Kyi in een telefonisch interview vanuit Mae Sot, een Thais-Birmese grensstad. “Hij moet druk uitoefenen op het militaire regime om te veranderen.”