Bananenziekten bedreigen 30 miljoen Afrikanen

Het zogenaamde bunchy top virus (BTV) is al sinds eind jaren vijftig een probleem, maar het was tot voor kort nauwelijks verspreid. ‘De enige remedie tegen BTV is uitroeiing’, zegt professor Swennen, hoofd van het laboratorium voor tropische plantenteelt van de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen aan de KU Leuven.
‘Technisch gezien is er geen probleem. De ziekte, veroorzaakt door een virus en overgedragen door een bladluis, is gemakkelijk te identificeren, verspreidt zich traag en je moet de plant gewoon elimineren. In de praktijk is dat echter niet zo eenvoudig. De planten groeien namelijk niet meer, maar blijven wel groen. Veel boeren krijgen het gewoon niet over hun hart om de zieke planten om te hakken.’
De bacteriële ziekte Banana Xanthamonas Wilt (BXW) heeft zich de laatste tien jaar als een lopend vuurtje verspreid. ‘Deze bacteriële infectie wordt overgedragen door insecten en werktuigen die in aanraking komen met wondjes van een besmette plant’, aldus Swennen.
Verspreiding kan dus eenvoudig voorkomen worden door werktuigen te ontsmetten en te zorgen dat de plant zo weinig mogelijk wondjes heeft. ‘Het is heel belangrijk om naar simpele oplossingen te zoeken en de boeren hierin wegwijs te maken. In Oeganda werkten wij twee jaar geleden al mee aan een informatiecampagne om besmette planten te elimineren, maar in landen als Congo blijft communicatie over BXW een groot probleem.’
Geen enkele bananensoort is resistent tegen deze twee ziekten. Swennen: ‘Het zijn zeer dramatische ziekten en het probleem wordt almaar groter. Gelukkig zijn de insecten en bladluizen die voor de verspreiding zorgen niet overal in Afrika aanwezig. In Latijns-Amerika lopen de bananenplantages geen gevaar, omdat daar de bestrijding van ziekten en de uitroeiing van besmette planten zeer goed georganiseerd wordt door zowel de autoriteiten als de exportfirma’s.’ De Afrikaanse bananen zijn voornamelijk bestemd voor eigen gebruik en de lokale markten, en dus minder beschermd.