Barsten in Guatemala

In augustus werd heel Guatemala lamgelegd door de inheemse gemeenschappen, die overal wegversperringen hadden geplaatst en roekeloze chauffeurs met stenen op andere gedachten brachten. Op de spandoeken vroegen de inheemse demonstranten erkenning van hun rechten en identiteit, én een einde aan het geweld dat politie en leger gebruiken tegen activisten en grondbezetters.

Begin september ontdekte president Alvaro Colom afluisterapparatuur in zijn bureau en in het privévertrek van zijn vrouw. Het hoofd van de presidentiële wacht werd op staande voet ontslagen. Het incident illustreert de gespannen verhouding tussen de verkozen regering van vandaag en de aanwezigheid in regeringskringen van ex-politiemannen en ex-militairen die mee verantwoordelijk worden geacht voor het massale geweld tegen boeren- en mensenrechtenbewegingen begin jaren tachtig.

In het departement van Izabal, meer bepaald in het beschermd natuurgebied van de Rio Dulce, gijzelde een boerenbeweging in februari 29 politiemensen en een maand later vier Belgische toeristen. De gijzeling was een wanhoopsdaad om hun leider –die nog steeds gevangen zit– vrij te krijgen én om een einde te maken aan de vele conflicten. 1500 q’eqchi-families die op de oever van de Rio Dulce wonen, dreigen van hun land te worden verdreven door een grootschalige wegenproject, waar volgens hen alleen United Fruit Company beter van zou worden.

Door de repressie tegen drugskartels in buurlanden blijkt Guatemala de place to be voor het witwassen van drugsgelden. Drugsbaronnen kopen hele streken op en vestigen zich in Guatemala. Ook de zilver- en goudontginning boomt als nooit tevoren. De spectaculaire winstmarges zorgen ervoor dat enkele machthebbers nog meer grond kopen terwijl meer dan een derde van de bevolking onder de armoedegrens leeft. Op sommige plaatsen is er zelfs extreme honger.

De regering reageert op het toenemende geweld door nog meer militairen en politie in te zetten en vakbondsleiders en mensenrechtenactivisten het zwijgen op te leggen door onterechte aanklachten, arrestaties en intimidaties. De bevolking vraagt dat de grondrechten en de opbrengsten eerlijk verdeeld worden. En de Guetemalanen willen dat er eindelijk werk gemaakt wordt van het toepassen van de vredesakkoorden die in 1996 een einde maakten aan de burgeroorlog. Die akkoorden zijn behalve een vredesverdrag immers ook een ontwikkelingsplan voor Guatemala en een leidraad voor een beter beleid. (svn)