Belastingbetaler krijgt rekening van nucleaire ramp

In Canada is de industrie bij een ramp aansprakelijk voor slechts 75 miljoen dollar. In India is dat 110 miljoen en in Groot-Brittannië 220 miljoen. Bij een ongeluk draait de overheid op voor de overige kosten.

In Japan is de industrie aansprakelijk voor 1,2 miljard dollar, maar dat is lang niet genoeg voor de naar schatting 25 tot 150 miljard die nodig is om de ontmanteling- en aansprakelijkheidskosten van de ramp in Fukushima te dekken. Zeven weken na de tsunami die de ramp veroorzaakte, is het stralingsprobleem nog steeds niet voorbij.

Niemand weet wanneer de reactors uiteindelijk tot een ‘koude stilstand’ komen, of wanneer er een einde komt aan de opeenstapeling van kosten. Er zijn experts die beweren dat de ontmanteling dertig jaar in beslag zal nemen.

Japans kredietwaardigheid werd door het ongeluk naar beneden bijgesteld, zegt Mycle Schneider, een Parijse beleidsanalist gespecialiseerd in (nucleaire) energie die heeft gewerkt in Japan. “De Japanners weten dat het slechts een kwestie van tijd is, voordat er weer een aardbeving komt”, zegt Schneider. “Japan bouwt geen nieuwe kerncentrales meer.”

Vrijdag gaf de Japanse premier Naoto Kan opdracht om de onbeschadigde kerncentrale Hamaoka, ongeveer 200 kilometer ten zuidwesten van Tokio, te sluiten. Aardbevingsgevaar was daarvoor de belangrijkste reden.

Duurzame energie

In de Verenigde Staten is elk bedrijf dat een kerncentrale exploiteert, verplicht ongeveer 100 miljoen dollar per reactor in een verzekeringsfonds te storten. Van dat geld worden de kosten betaald bij een eventuele ramp. In het fonds zit momenteel zo’n 10 miljard dollar. Maar zelfs dat bedrag is vermoedelijk veel te laag als er een ernstig ongeluk gebeurt. Oliebedrijf BP werd door de Amerikaanse overheid gedwongen 20 miljard dollar opzij te zetten voor de schade van de olieramp in de Golf van Mexico.

Uitgaand van het maximale bedrag van 10 miljard dat de industrie zelf bijdraagt bij een ongeluk, schatten experts dat de nucleaire sector in de VS indirect gesubsidieerd wordt voor 33 miljoen dollar per reactor per jaar. Omdat de industrie niet zelf volledig hoeft op te draaien voor de kosten van een ramp, kunnen de verzekeringskosten lager blijven en daardoor zijn ook de kosten van kernenergie lager.  

Als die 33 miljoen indirecte subsidie per centrale per jaar gebruikt zou worden voor garanties aan fabrieken die zonnepanelen produceren, zou de VS voor 5,3 biljoen dollar aan elektriciteit kunnen opwekken over een periode van honderd jaar, staat in een studie die werd gepubliceerd in het blad Energy Policy.

“Windenergie is waarschijnlijk nog beter”, zegt medeauteur Joshua Pearce van de Queen’s University in Kingston (Ontario). “We verspillen geld aan kernenergie. Het is economisch zinloos.”

Bij de studie werd gekeken naar de honderd kerncentrales in de VS. Daarbij werd rekening gehouden met kosten voor verzekering in het geval van een ongeluk en de energie die een kerncentrale produceert. Daarna werd berekend hoeveel extra zonne-energie opgewekt zou kunnen worden van de indirecte subsidie.

Als energievormen met elkaar vergeleken worden, bijvoorbeeld zonne-energie met kernenergie, wordt bijna nooit naar de kosten van een volledige levenscyclus gekeken. Ook worden de financiële risico’s niet betrokken in de berekeningen, zegt Pearce.