Belg centrale speler in debat over voedselcrisis

Hoe “geladen” zijn nieuwe baan is, bleek al meteen op De Schutters eerste werkdag. Hij gaf een persconferentie en een interview in Le Monde, waarin hij opriep tot een onmiddellijke bevriezing van alle investeringen in biobrandstoffen. De Schutter ging weliswaar niet zover als zijn voorganger, de Zwitser Jean Ziegler, die biobrandstoffen bestempelde als een ‘misdaad tegen de menselijkheid’. Toch noemde De Schutter de doelstellingen van de EU en de VS inzake biobrandstoffen ‘onverantwoordelijk’ en ‘de rush naar biobrandstoffen een schandaal dat enkel de belangen van een kleine lobby dient’.
De Schutter zal nog meer heikele thema’s aanraken de komende maanden. Zo gaat hij op missie bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) –iets waar Ziegler nooit de kans toe kreeg, omdat hij de WTO te zeer schoffeerde, vermoedt de Schutter. De Schutter zal er onderzoeken of de WTO-regels het recht op voedsel al dan niet bemoeilijken. ‘Inzake landbouwsubsidies wil ik nog geen uitspraken doen. Subsidies maken het moeilijker voor ontwikkelingslanden om competitief te zijn maar een plotse afschaffing van subsidies kan de voedselprijzen opdrijven wat het recht op voedsel in voedselinvoerende ontwikkelingslanden kan raken.’
De Schutter is van oordeel dat landen en instellingen altijd eerst de invloed op het recht op voedsel moeten onderzoeken vooraleer ze een handelsakkoord afsluiten. ‘Soms gebeurt dat al, maar dan uitsluitend door economisten en die acht ik niet goed geplaatst om het recht op voedsel juist in te schatten.’

investeren in landbouw

Zeker is dat de hoge voedselprijzen almaar hoger op de diplomatieke agenda klimmen. De prijshausse ligt niet enkel aan de opmars van de biobrandstoffen maar ook aan het feit dat almaar meer mensen in ontwikkelingslanden vlees eten. De Schutter: ‘Chinezen of Indiërs verwijten dat ze meer vlees eten, is moreel onaanvaardbaar, want dat is een gevolg van hun economische ontwikkeling en dat is juist positief. Wat wel kan, is alle landen erop wijzen dat de productie van één calorie vlees negen caloriën graan vergt en dat dit in de gegeven omstandigheden invloed heeft op de voorraden en dus de prijzen van graangewassen.’
Sommigen trekken uit de voedselcrisis de conclusie dat we nu eindelijk naar die grote wereldmarkt voor voedsel moeten met afbouw van subsidies en invoertarieven. Anderen bepleiten juist het omgekeerde. De Schutter wil daarin, anders dan Ziegler, nog niet kiezen in algemene termen. ‘We moeten in elk geval massaal investeren in landbouw. Boeren moeten toegang krijgen tot krediet, technologie, zaden, markten, opleiding. Ook de Wereldbank geeft nu toe dat er sprake is van onderinvestering. Eigenlijk is ze daar zelf mee verantwoordelijk voor.’
Op de vraag of ontwikkelingslanden het recht hebben om hun markt af te schermen tegen invoer van voedsel, antwoordt hij genuanceerd. ‘Het kan als het is om de lokale boeren te ondersteunen. Maar als dat ertoe leidt dat de gebruikers meer moeten betalen voor voedsel, kan dat het recht op voedsel bedreigen. Dan moet de meeropbrengst van hogere invoertarieven gebruikt worden om de hogere prijzen te compenseren.’
Lees meer over het gewicht van een Speciaal Rapporteur en over de steun die De Schutter verwacht van België in MO*55, verschijnt woensdag 28 mei.