België moet zijn aanwezigheid in Afghanistan herzien

De strijd tegen de Taliban en Al Qaeda woedt heviger, de opiumproductie was nooit groter en de lokale bevolking raakt gefrustreerd door de trage heropbouw van het land en de toenemende corruptie binnen het regime. Het is verre van duidelijk welke constructieve rol buitenlandse militairen in deze situatie te kunnen vervullen.
1. De recente beslissing om extra Belgische militairen en F-16 gevechtsvliegtuigen naar Afghanistan te sturen, zonder enig parlementair debat, is eigenlijk niet te begrijpen en voor Pax Christi Vlaanderen onaanvaardbaar.
Het niet consulteren van het parlement bij het nemen van de belangrijke beslissing om extra troepen en vliegtuigen naar Afghanistan te sturen getuigt niet alleen van weinig respect voor ons democratisch stelsel, maar sluit bovendien een debat ten gronde uit over essentiële elementen waarmee rekening gehouden moet worden bij elke beslissing over het Belgische engagement in Afghanistan.
Rekening houdend met de budgettaire krapte op defensie, zal een uitbreiding van het Belgische militaire engagement in Afghanistan gepaard moeten gaan met het terugschroeven van onze rol in andere operaties zoals UNIFIL in Libanon. Terwijl de meeste waarnemers het eens zijn over het nut van UNIFIL in Libanon, is dit absoluut niet het geval voor de rol van de NAVO in Afghanistan.
Welke geloofwaardige bijdrage onze militairen kunnen maken tot een veilig en stabiel Afghanistan is helemaal niet duidelijk. We keuren een Belgische militaire aanwezigheid in Afghanistan niet op zich af. We kunnen er echter enkel mee akkoord gaan, indien dit noodzakelijk is om de veiligheid en levensomstandigheden van de Afghaanse bevolking te verbeteren. En dit is duidelijk niet het geval. Daarom is de beslissing om bovendien Belgische F-16’s te sturen voor Pax Christi Vlaanderen zeker een overhaaste beslissing en in deze omstandigheden niet verantwoord.
2. De echte uitdagingen voor Afghanistan zijn niet-militair van aard: armoedebestrijding, promotie van de mensenrechten en de situatie van de vrouwen in het bijzonder, economische ontwikkeling, heropbouw van de basisinfrastructuur, corruptiebestrijding, capaciteitsopbouw van de overheid en de strijd tegen de opiumproductie.
De Verenigde Staten en de NAVO hebben getracht hierop in te spelen door gebruik te maken van Provinciale Reconstructie Teams (PRTs). Dit zijn kleine militaire eenheden die essentieel civiele taken op zich nemen zoals de heropbouw van de infrastructuur of essentiële dienstverlening. Hierdoor vervaagt het onderscheid tussen de militaire operatie en de civiele hulpverlening, waardoor het voor civiele organisaties veel moeilijker werken wordt. En de PRTs zelf blijken niet het wondermiddel te zijn waarvoor men ze wil laten doorgaan, het gebrek aan concrete resultaten op het terrein zelf zijn hiervan het beste bewijs.
Het inzetten van zware militaire middelen is niet de meest aangewezen manier om de acute problemen van de Afghaanse bevolking op te lossen. Een grootschalige militaire operatie is nog nooit een efficiënt instrument gebleken om een land duurzaam te stabiliseren. Afghanistan blijft ondertussen een fragiele staat met een zwakke overheid, en blijft daardoor een makkelijke prooi voor terroristische netwerken.
Wij vragen daarom aan onze politici om de moed te hebben niet mee te stappen in een militaire logica die niet werkt. België moet geen extra troepen naar Afghanistan sturen, maar prioriteit geven aan civiele projecten die de opiumproductie en de corruptie aanpakken en de economische ontwikkeling van het land stimuleren.
3. Een grondige evaluatie en bijsturing van de totale strategie om Afghanistan te stabiliseren - politiek, socio-economisch én militair - is de absolute prioriteit. De Verenigde Naties moeten opnieuw het initiatief naar zich toetrekken.
Gezien de heersende instabiliteit en onveiligheid blijft een goed omschreven militaire aanwezigheid -we denken aan een internationale politiemacht - wel aan de orde ter bescherming van bovenstaande activiteiten. De huidige ISAF operatie (International Security Assistance Force) onder leiding van de NAVO heeft echter alle geloofwaardigheid verloren bij de lokale bevolking en wordt beschouwd als een partij in de burgeroorlog.
In plaats van slaafs de hard-liners binnen de NAVO te volgen, moet België een serieus debat ten gronde eisen over de strategie die gevolgd moet worden in Afghanistan, en de beslissing over het al dan niet sturen van troepen afhankelijk te maken van de uitkomst van dit debat. De NAVO-top in Boekarest begin April is hiervoor de uitgelezen kans. Ook binnen de VN-Veiligheidsraad moet België een gelijkaardige houding innemen wanneer de verlenging van het ISAF-mandaat op de agenda komt in het najaar.
België moet zich op het hoogste internationale politieke niveau engageren tot het uitwerken van duidelijke richtlijnen en een taakverdeling inzake civiel-militaire samenwerking in situaties zoals Afghanistan.
Namens de Algemene Vergadering van Pax Christi Vlaanderen
Jo Hanssens