Belgische interesse voor dictatoriaal Turkmenistan

(ASJCHABAD) Karel De Gucht bezocht op 11 en 12 december Turkmenistan, het meest geïsoleerde en dictatoriale land in Centraal-Azië. Volgens De Gucht is de nieuwe president bezig met een voorzichtige opening, al verwacht de minister van Buitenlandse Zaken niet dat de democratie binnenkort zal uitbreken in Asjchabad.
  • Gie Goris Minister De Gucht met de Turkmeense minister voor Olie en Gas Gie Goris
Aanleiding voor het bezoek van De Gucht was de opening van een nieuw VN-centrum voor Preventieve Diplomatie in Asjchabad. De noodzaak aan dat soort diplomatie werd overigens levendig geïllustreerd tijdens een conferentie door een bitse woordenwisseling tussen de ministers van Buitenlandse Zaken van Armenië en Azerbeidzjan.

Minister De Gucht vergeleek de contacten tijdens zijn tweedaags bezoek aan Asjchabad met zijn eerste bezoek aan Turkmenistan anderhalf jaar geleden als voorzitter van de OVSE. In maart 2006 was Saparmurat Niyazov nog de megalomane heerser. Na de plotse dood van de Turkmenbashi –de Vader van de Turkmenen- in december vond een kleine paleisrevolutie plaats en greep Gurbanguly Berdymuhammedov de macht. De Gucht had een onderhoud met de nieuwe president, maar vooral het gesprek met collega buitenlandminister Meredov overtuigde hem van de voorzichtige nieuwe wind in het gas- en olierijke Turkmenistan. Dat aanvoelen werd hem bevestigd door internationale organisaties die actief zijn in Asjchgabad, zoals de OVSE, de Verenigde Naties en de Europese Unie, die overigens een programma ter waarde van 2 miljoen euro lopen heeft voor de capaciteitsopbouw van het –prille en nog steeds bedreigde- middenveld. 

Berdymuhammedov wil intern meer informatie en onderwijs toelaten. Zijn voorganger beperkte de leerplicht tot 9 jaar en maakte vooral zijn eigen Boek der Wijsheid (Ruhnama) tot het voornaamste onderwerp van onderwijs. Extern bouwt de nieuwe president verder op de principes van neutraliteit en ongebondenheid die door zijn voorganger werden vastgelegd. Opvallend is dat de voorbije maanden niet minder dan een twintigtal Amerikaanse delegaties Turkmenistan bezochten, terwijl er ook een langlopend gasleveringscontract afgesloten werd met China. Het lijkt erop dat het land af wil van de huidige, volledige afhankelijkheid van Rusland als afnemer van de enorme gasreserves die, volgens de heer Tagyiev, minister van Olie en Gas, 6 triljoen kubieke meter bedragen.

Tijdens een ontmoeting van een delegatie vertegenwoordigers van Belgische bedrijven bleek overigens een uitgesproken interesse van minister Tagyiev voor diepgaande besprekingen met Dredging International. Dat zou kunnen wijzen op concrete plannen om werk te maken van een trans-Caspische pijpleiding naar Bakoe, waardoor Turkmenistan zou kunnen aansluiten op de Baku-Tbilisi-Ceyhan pijpleiding en Europa van gas zou kunnen voorzien zonder over Russisch grondgebied te moeten passeren. Bevestiging daarvan was echter niet te krijgen.

De kans dat Turkmenistan afstevent op een confrontatie met Rusland is echter niet erg groot. ‘Ik denk dat men een zeer Byzantijnse oplossing voor de verhouding met Rusland ontwikkelt’, zei Karel De Gucht op de terugvlucht naar Brussel. Met andere woorden: er zijn in dit land zoveel manieren om ja en neen te zeggen, dat de keuze om minder afhankelijk te worden van de Russische pijpleidingen zal worden voorgesteld als een keuze om blijvend samen te werken met Rusland.

België onderhoudt dus goede relaties met Turkmenistan. Nochtans kreunt het land onder een dictatuur is die qua beperkingen van de vrijheden en rechten van haar burgers wellicht niet moet onderdoen voor Birma. Gevraagd naar de erden voor die diplomatieke inconsequentie antwoordt De Gucht dat hij sowieso geen voorstander is van het isoleren van landen die de mensenrechten met voeten treden –al voegt hij daaraan toe dat ook het aangaan van relaties met dergelijke landen niet per se tot goede resultaten leidt. Hij verwijst daarvoor onder andere naar Saudi-Arabië, een land dat al decennia lang de rechten van vrouwen op uitgesproken wijze schendt, terwijl de hele wereld zonder verpinken relaties met het koninkrijk blijft onderhouden.
Daarmee verwijst De Gucht ongewild naar een tweede reden waarom België aanwezig wil zijn in Turkmenistan: de enorme energiebelangen die het land herbergt. De helft van het “Russische gas” dat de EU consumeert, is eigenlijk afkomstig uit Turkmenistan. Bovendien blijkt uit een studie van de Europese Bank voor Reconstructie en Ontwikkeling dat Turkmenistan een enorm potentieel heeft voor het ontwikkelen van grootschalige windenergieprojecten. ‘Een land dat bijna twintigmaal zo groot is als België met een bevolking die kleiner is dan Vlaanderen, heeft uiteraard veel potentie op vlak van wind- en zonne-energie’, bevestigt Luc De Wilde van 3 E, een innovatief bedrijf dat deelnam aan de economische delegatie. Op dit moment is het verkopen van gas echter zo winstgevend, dat echte investeringen in hernieuwbare energiewinning nog niet voor morgen lijken. Het Turkmeense gas werd een jaar geleden nog verkocht tegen 60 dollar per duizend kubieke meter. Op dit moment wordt 100 dollar aangerekend, en tegen half 2008 moet dat 150 dollar zijn.

Intussen melden de meeste internationale rapporten dat zestig procent van de Turkmenen in armoede leven, ondanks het feit dat gas, water en elektriciteit gratis zijn. Ook benzine is spotgoedkoop in Turkmenistan: voor vijftig liter aan de pomp betaalt men zegge en schrijven 1 dollar. Op die manier subsidieert de staat eerder de stedelijke elites dan de rurale armen, uiteraard.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.