Beruchte Maleisische veiligheidswet afgeschaft

Na 52 jaar lang misbruik en zware kritiek is de oude koloniale wet eindelijk afgeschaft. “Dit is een van de bijzondere voorbeelden van een regering die vrijwillig haar bevoegdheden overdraagt aan de rechterlijke macht”, zei Chandra Muzaffar, voorzitter van de International Movement for a Just World in Maleisië. “De macht om een persoon op te sluiten zonder proces is de ultieme uitdrukking van onbegrensde autoriteit en die macht is nu opgegeven”, aldus Muzaffar.

De wet werd aangenomen zonder amendementen van de oppositie, die betere controlemiddelen wilde inbouwen. Premier Najib Razak zei vorig jaar al dat hij de Binnenlandse Veiligheidswet zou intrekken, als onderdeel van meer hervormingen, voorafgaand aan mogelijke tussentijdse verkiezingen. De nieuwe wet zoekt een nieuwe balans tussen burgerlijke vrijheden en de macht van de regering om terrorisme, spionage en raciale spanningen de kop in te drukken, in dit multi-etnische land dat gevormd werd toen Britten in de jaren na 1850 Chinese en Indiase arbeiders binnenhaalden.

Maximaal 28 dagen

Niemand mag meer worden opgepakt vanwege zijn politieke overtuiging. Mensen mogen zonder proces ook niet meer onbeperkt worden vastgehouden, maar hooguit 28 dagen. Elke detentie moet na vijf jaar worden geëvalueerd en goedgekeurd door driekwart van het parlement. Familieleden moeten binnen 48 uur op de hoogte worden gesteld van detentie, en die kan bij de rechter worden aangevochten. Zo’n vijftig mensen in de beruchte Kamuntinggevangenis zullen geen voordeel hebben van de wet.

Oppositieleider Anwar Ibrahim verwelkomde de wijzigingen, maar vond ze niet ver genoeg gaan. “Bepalingen in de wet zijn ondemocratisch en gaan tegen mensenrechten in”, zei hij. “Er komt een speciale rechtbank […] maar detentie blijft detentie, of de rechtbank nu beslist of de minister.” Een zorgelijk aspect van de nieuwe wet is de rol van de rechter. Zijn mondelinge toestemming aan de politie is al genoeg om iemand op te kunnen sluiten. Maar de regering zegt dat het besluit in de rechtbank kan worden aangevochten.

Stemmen winnen

De meeste mensen zijn blij dat de oude wet is afgeschaft, maar weten nu niet of ze hun steun voor de nieuwe moeten uitspreken als de verkiezingen plaatsvinden. Volgens de oppositie doet de regering alleen oppervlakkige hervormingen om stemmen te winnen.

Anwar was vroeger zelf een belangrijke leider van het regerende Nationaal Front, maar werd het slachtoffer van een politieke vete, die hij met jarenlange gevangenisstraf moest bekopen. Zijn oppositiepartij Pakatan Rakyat kreeg in 2008 veel stemmen bij de verkiezingen.

De voormalige Binnenlandse Veiligheidswet werd voor het eerst gebruikt in de jaren vijftig en zestig om de communistische opstand te verslaan, maar werd vooral een instrument tegen politieke opponenten tijdens het 22-jarige bewind van premier Mahathir Mohamad, die in 1987 maar liefst honderd parlementariërs liet opsluiten in detentiekampen.