Beschadigde ecosystemen nog niet verloren

Volgens de studie, Rapid Recovery of Ecosystems, hebben ecosystemen te lijden onder exploitatie door de mens of onder rampen. Algemeen werd aangenomen dat die systemen langzaam kunnen herstellen, maar dat het eeuwen of zelfs millennia zou duren voor de zware schade hersteld wordt.
Uit het onderzoek blijkt dat het soms veel sneller kan gaan. De wetenschappers maakten gebruik van 240 studies over het herstel van grote ecosystemen na schade door mens of natuurfenomenen. De analyse richtte zich op verschillende soorten ecosystemen en bekeek hoe die lijden onder menselijke interventie, zoals landbouw, ontbossing, eutrofiëring, uitheemse soorten, mijnbouw en olielekken. Ook grote natuurrampen zoals orkanen werden in de analyse betrokken.
Ze ontdekten dat bossen gemiddeld 42 jaar nodig hadden om zich te herstellen, terwijl de oceaanbodem amper tien jaar nodig heeft. De meeste ecosystemen herstelden wel opmerkelijk sneller van een natuurlijke ramp dan van menselijke schade.
“De schade aan deze systemen was behoorlijk ernstig”, zegt Oswald Schmitz, professor Ecologie aan de Yale School of Forestry & Environmental Studies en medeauteur van de studie. “Maar de boodschap van deze studie is dat ecosystemen zich herstellen als de maatschappij ervoor kiest om duurzaam te worden. Het is niet hopeloos.”
“Onze boodschap is dat herstel mogelijk is en zelfs snel kan verlopen, als er gekozen wordt voor een duurzaam beheer van de systemen,” zegt Holy Jones, medeauteur.  Volgens de auteurs bewijst hun studie dat er zelfs hoop is voor de zwaarst getroffen ecosystemen.

Geen euforie

Toch bleek uit de studie ook dat voor 15 procent van de geanalyseerde ecosystemen geen hulp meer kan baten. Er was ook een groot verschil tussen de verschillende soorten ecosystemen. Bossen herstellen na houtkap veel trager dan bijvoorbeeld de oceaanbodem. Opvallend is dat het herstel na landbouw of na een mix van schadelijke invloeden veel trager verloopt dan bij welke andere gebeurtenis ook.
Eén van de mogelijke valkuilen in het onderzoek is bovendien dat de onderzochte ecosystemen mogelijk al beschadigd waren toen ze voor het eerst onderzocht werden. In grote delen van de wereld waren al diersoorten uitgestorven of ecosystemen aangetast en was de natuur dus al ver verwijderd van de historische, ongerepte staat voor de komst van de mens. Het gemeten herstel slaat dus op de laatst gekende staat van de ecosystemen.
De onderzoekers benadrukken dan ook dat hun studie geen reden mag zijn om ecosystemen zomaar uit te buiten. “Deze resultaten zijn geen vrijgeleide om ecosystemen te exploiteren zonder oog voor duurzaamheid”, stelt het rapport. “Maar zelfs met de meest duurzame criteria is het mogelijk dat er schade toegebracht wordt. Deze studie stelt enkel dat herstel mogelijk is en snel kan gebeuren in veel ecosystemen, en geeft hoop aan de mensheid dat het mogelijk is over te schakelen op het duurzame beheer van de ecosystemen in de wereld.”