Bevolkingsgroei arme landen blijft zorgwekkend

De demografische kloof tussen rijke en arme landen wordt steeds groter. In de industrielanden krijgen vrouwen nu gemiddeld 1,5 kinderen, in de ontwikkelingslanden 3,1. Dat cijfer stijgt zelfs tot 3,5 als China buiten beschouwing wordt gelaten. Bij 2,1 kinderen per vrouw blijft een bevolking stabiel. Omdat intussen ook al meer dan vier vijfden van de wereldbevolking in de ontwikkelingslanden woont, is er statistisch gezien nauwelijks nog sprake van bevolkingsgroei in de rijke landen: de ontwikkelingslanden nemen 97 procent van die groei voor hun rekening. In 2050 zullen volgens de cijfers van het PRB 7,94 miljard mensen op aarde leven, daarvan 6,547 in ontwikkelingslanden.

De Verenigde Staten en Frankrijk zijn de enige grote industrielanden waar de bevolking nog toeneemt: vrouwen krijgen er gemiddeld ongeveer twee kinderen en het aantal inwijkelingen blijft hoog. In Rusland, Polen, Duitsland en Italië krijgen vrouwen gemiddeld 1,2 à 1,3 kinderen – veel te weinig om de bevolking op peil te houden en een groot probleem in het licht van de vergrijzing van de bevolking. Duitsland telt nu al meer 65-plussers dan kinderen jonger dan 15. De negatieve bevolkingsgroei kan ook politieke consequenties hebben: in 2050 zal Duitsland volgens het PRB nog maar enkele miljoenen inwoners meer tellen dan Frankrijk en Groot-Brittannië. Alleen massale immigratie kan daar verandering in brengen.

Voor heel andere problemen staan arme landen waar de bevolkingsgroei waanzinnig hoog blijft. In Mali en Somalië krijgen vrouwen nog gemiddeld 7 kinderen, in Niger 8. Eigenlijk geldt voor heel zwart-Afrika dat geboortebeperkingsprogramma’s er nog niet veel aarde aan de dijk hebben gezet. In Centraal-Afrika zal de bevolking tegen 2050 ongeveer verdrievoudigen, in West-Afrika wordt een groei met 142 procent voorspeld. Alleen Zuidelijk Afrika gaat tegen de Afrikaanse trend in; daar krimpt de bevolking de volgende halve eeuw met 22 procent als gevolg van de aids-epidemie.

In West-Azië verdubbelt de bevolking de komende 50 jaar nog, de groeipercentages voor Zuid- en Zuidoost-Azië schommelen net als voor Noord-Afrika, Centraal- en Zuid-Amerika tussen 35 en 75 procent. In Oost-Azië komen er tot 2050 dan weer maar 5 procent mensen bij – een gevolg van de verwachte stabilisatie van de bevolking van China. China zal tegen 2025 bijna 1,5 miljard inwoners tellen, maar daarna begint de bevolking er af te nemen. Chinese vrouwen krijgen tegenwoordig nog gemiddeld 1,7 kinderen. Ook in Thailand is de bevolkingsgroei spectaculair afgeremd – het natuurlijk stijgingspercentage is teruggevallen tot 0,7 procent per jaar – veel minder dan in de omringende landen en maar net boven de 0,6 die China doet optekenen.

Het PRB wijst erop dat de economische ontwikkeling en de toegang tot onderwijs en gezondheidszorgen niet de enige factoren zijn die de evolutie van bevolkingscijfers determineren - traditie en culturele factoren spelen op veel plaatsen ook een grote rol. Op het Indiase platteland leeft nog een sterke overtuiging dat het goed is veel zoons te hebben om een zekere oude dag te kennen. De Indiase bevolking stijgt daarom nog met 1,7 procent per jaar en zal waarschijnlijk tussen 2030 en 2040 de Chinese voorbijsteken.

+ World Population Data Sheet
http://www.prb.org/pdf/WorldPopulationDS03_Eng.pdf