Big Brother rijdt Amerikaanse migranten van de baan

In de Angelsaksische wereld bestaat veel weerstand tegen identiteitskaarten. Databanken die de identiteitsgegevens van alle burgers centraliseren, zijn uit den boze in zowel de VS als Groot-Brittannië. Toch voeren de VS nu zo’n databank in, niet door middel van een identiteitskaart maar door middel van het rijbewijs. De maatregel komt aardig in de buurt van wat we in Europa kennen.

Dinsdag keurde de Senaat de ‘Real ID Act’ of rijbewijswet goed als onderdeel van een pakket antiterreur-maatregelen. President Bush zal deze maand de wet bekrachtigen.

Binnen de drie jaar moeten de deelstaten rijbewijzen met een chip verdelen, zodat de autoriteiten vlot gecodeerde identiteitsgegevens kunnen inlezen. Wie een rijbewijs wil, moet voortaan ook bewijzen dat hij dat verdient. Aanvragers moeten vergezeld zijn van een foto, een geboortecertificaat, een socialezekerheidsnummer en een bewijs van domiciliëring.

Rijbewijzen fungeren in de VS vaak als identiteitskaart. Ze verschaffen niet enkel toegang tot de openbare weg, maar worden ook gebruikt om bankrekeningen te openen, bijstand te innen of de trein of het vliegtuig te nemen.

De maatregel maakt deel uit van een megapakket van 63 miljard euro voor de oorlogen in Irak en Afghanistan. De wet moet vermijden dat terroristen nog langer ongehinderd in een vliegtuig kunnen stappen. De 9/11 Commissie riep vorig jaar nog op tot stringentere identiteitsbewijzen. Bijna alle 19 kapers van terreuraanslagen van 11 september 2001, hadden geldige rijbewijzen op zak en raakten zo probleemloos voorbij de identiteitscontrole.

Een rijbewijs uitdelen aan iedereen, legaal of illegaal, betekent de deur openzetten voor terroristen en criminelen, zegt James Sensenbrenner, een Republikein uit Wisconsin die de Real ID wet bedacht.

De Senaat keurde het geheel met honderd tegen nul goed. Maar veel senatoren zijn ronduit tegen de invoering van de elektronische rijbewijzen. De gouverneurs van de National Governors Association willen de wet voor de rechtbank aanvechten en sommige deelstaten zeggen dat ze de wet gewoon naast zich neer zullen leggen. Ze vrezen dat ze miljoenen moeten ophoesten om de nieuwe rijbewijzen in te voeren.

Al wat zich in de VS mensenrechten-, vluchtelingen- of consumentengroep noemt, komt in opstand tegen de wet. Amnesty International en de Hispanic National Council vrezen dat illegalen en vluchtelingen hun entreeticket tot de Amerikaanse samenleving kwijtspelen.

De wet is bijzonder slecht nieuws voor illegalen en asielzoekers die niet kunnen bewijzen dat ze legaal in de VS verblijven. Zij kunnen hoogstens een tijdelijk rijbewijs krijgen waarop staat niet geldig voor federale identificatie. In elf Amerikaanse deelstaten kunnen migranten momenteel een rijbewijs aanvragen zonder dat ze een wettelijke hoofdverblijfplaats moeten opgeven. Het argument luidt dat er anders te veel would-be chauffeurs rondrijden op de Amerikaanse wegen.

Real ID maakt Amerika niet veiliger, voorspelt Wade Henderson van de mensenrechtengroep Leadership Conference on Civil Rights (LCCR). Het wordt een bureaucratische nachtmerrie. De wet zal openbare veiligheid in het gedrang brengen, met al die chauffeurs zonder papieren.

Het nieuwe rijbewijs opent de deur voor wijdverbreide discriminatie van migranten en asielzoekers, zeggen de vluchtelingengroepen. Politieke vluchtelingen krijgen het veel moeilijker om in de VS asiel aan te vragen. En eigenlijk is het niet nodig, zegt Henderson Er is al een wet die terreurverdachten verhindert om asiel aan te vragen.

Een opmerkelijke kritiek komt van de Electronic Frontier Foundation, een organisatie die waarschuwt tegen de privacyrisico’s van nieuwe technologieën. Het elektronische rijbewijs is volgens de stichting een recept voor het stelen van identiteiten voor criminele doeleneinden. Het baart haar vooral zorgen dat er een federale databank komt die de gegevens van alle Amerikanen bevat. (MM/ADR)