Bijbel is “catalogus van wreedheden”, zegt Saramago

Bij de lancering van zijn jongste boek ‘Caïn’, genoemd naar de oudste zoon van Adam en Eva in het Bijbelboek Genesis, voer Saramago gisteren (21 oktober) uit tegen de “gruwelijke, gemene, wraakzuchtige, jaloerse en ondraaglijke God” uit de Bijbel. “Zonder de Bijbel zouden we andere, wellicht beter mensen zijn.” Hij kan niet begrijpen hoe de Bijbel “een spirituele gids is geworden terwijl hij zo vol horror, incest, verraad en moord zit.”

In 1991 haalde Saramago zich al eens de woede van de katholieke kerk op de hals met zijn boek ‘Het evangelie volgens Jezus Christus’. Het boek toont Jezus als een feilbare, rebelse jongeman, die een intieme band met Maria Magdalena had.

Stunt

Manuel Morujão, woordvoerder van de Portugese bisschoppenconferentie, noemt Saramago’s recentste uitspraken een “publiciteitsstunt” die de verkoop van zijn boek moeten opdrijven. De uitspraken over de Bijbel “kwetsen de gevoelens van miljoenen katholieken in de hele wereld”. Volgens Morujão heeft Saramago “te weinig kennis” van de Bijbel om erover te schrijven.

Bisschop Manuel Clemente van Porto, Portugals tweede grootste stad, maande de schrijver aan “voorzichtiger te zijn en zich beter te informeren” wanneer hij over Bijbelse gebeurtenissen schrijft.

Saramago zei verrast te zijn door “oppervlakkigheid van de heren van de Kerk, die het boek niet gelezen hebben maar wel met ongewone snelheid meningen en beledigingen over het boek en zijn auteur beginnen te verspreiden.”

Rebelsheid

Bij het conflict over ‘Het evangelie volgens Jezus Christus’ kreeg de kerk de steun van de conservatieve regering van toenmalig premier (en nu president) Aníbal Cavaco Silva. Die weigerde het boek voor te dragen voor de Europese Aristeionprijs voor Literatuur. Het leverde de Portugese regering heel wat kritiek op in binnen- en buitenland. Saramago zelf verhuisde naar de Spaanse Canarische Eilanden, waar hij vandaag nog steeds woont.

Met zijn nieuwe boek toont de 86-jarige Saramago dat zijn rebelsheid nog steeds intact is, dezelfde rebelsheid die hij toonde toen hij in 1969 toetrad tot de illegale Communistische Partij.

Saramago heeft al heel wat mensen tegen de haren in gestreken. Hij vergeleek de Israëlische militaire campagne op de Westelijke Jordaanoever met Auschwitz en beschreef de Italiaanse premier Silvio Berlusconi als “dit ding, deze ziekte, dit virus dat de morele dood van het land van Verdi dreigt te veroorzaken”. Hij heeft ook geen goed woord over voor paus Benedict XVI en het communistische regime op Cuba.

Een andere van zijn provocerende ideeën is dat Portugal en Spanje ooit zullen versmelten tot een verenigd Iberia.