Binnenland Tunesië kampt steeds vaker met watertekort

“Deze zomer werd het water voor het eerst op dagelijkse basis afgesneden. Daarbij werden vooral Gafsa en de steden errond geraakt”, zegt Lakhdar Souid, coördinator van het Blue Plan for a Green Tunisia, een programma van VN en EU dat het bewustzijn over milieurisico’s bij beleidsmakers en bevolking wil versterken.

“Internationale experts waarschuwen dat Noord-Afrika tegen 2025 met een wateroorlog te maken krijgt. Als dit niet ernstig wordt genomen door de huidige overgangsregering, dan zal dit scenario zich nog vroeger voordoen in Tunesië.”

Arabische Lente

Vorige maand kwam het in Gafsa, op 340 kilometer van hoofdstad Tunis, tot botsingen tussen de bevolking en de politie toen geprotesteerd werd tegen de wateronderbrekingen. De ramadan was volop bezig, de streek kreunde onder een hittegolf.

Honderd kilometer van Gafsa ligt Sidi Bouzid, de stad van Mohamed Bouazizi, de groenteverkoper die zichzelf in december 2010 in brand stak en daarmee de Arabische Lente op gang bracht.

Volgens Souid hebben de Tunesische regeringen al meer dan vijftig jaar voorrang gegeven aan de ontwikkeling van het noorden, rond de hoofdstad, en de Middellandse Zeekust. Veel regio’s in het binnenland bleven achter.

Dat is onder meer het geval met de mijnregio in het zuiden, vooral in de buurt van Gafsa. In Gafsa en omgeving wonen 370.000 mensen.

Alleen nog flessenwater

Volgens de regering zijn de onderbrekingen van de waterbevoorrading een gevolg van stroomonderbrekingen, die op hun beurt door hoge verbruikspieken worden veroorzaakt.

De plaatselijke bevolking zegt dat de problemen meer dan honderd jaar geleden begonnen, met de oprichting van de Compagnie des Phosphates de Gafsa (CPG).

“Het drinkwater wordt vervuild door chemicaliën die van de fosfaatfabrieken komen”, zegt Hayat Benrejeb, die haar man drie jaar geleden aan longkanker verloor.

Volgens Benrejeb is het probleem een tikkende tijdbom. Kinderen lijden steeds vaker aan astma en longontstekingen, ziektes die alleen kunnen worden verklaard door de aanwezigheid van zwaveldampen.

Nu kopen de meeste mensen flessenwater voor dagelijks gebruik, zegt ze.

Diepe boringen

CPG produceert 8 miljoen ton fosfaten per jaar. De productie is ook van vitaal belang voor Tunesische kunstmestproducenten.

“Doordat grote hoeveelheden water werden opgepompt voor de plaatselijke chemische industrie, werden de problemen met bevoorrading en vervuiling met de jaren groter”, zegt Benrejeb. “Onze streek heeft niets gewonnen bij de winst die deze bedrijven hebben gemaakt. We hebben alleen de ziektes geërfd.”

Diepe boringen hebben het waterniveau in de stad en de omliggende oase schade toegebracht, zegt Farid Zaigh, voorzitter van de Vereniging voor de Herleving van de Romeinse Baden van Gafsa. “Vroeger stonden de autoriteiten privéboringen tot 52 meter toe.”