Biodiversiteit is een voorwaarde om te ontwikkelen

Milieu is geen luxeprobleem: een gesprek met Ahmed Djoghlaf, assistent directeur van de VN Milieu-organisatie UNEP en secretaris van de Conventie over Biodiversiteit.
De dienstverlening van Moeder Natuur:  het Millennium Ecosystem Assessment rapport
Droogte maakt Oeganda nog armer: een gesprek met Jesca Eriyo, milieuminister van Oeganda.

Milieu is geen luxeprobleem

‘Ontwikkeling kan vandaag alleen nog maar duurzame ontwikkeling zijn’, vindt Ahmed Djoghlaf, assistent directeur van de VN Milieu-organisatie UNEP en secretaris van de Conventie over Biodiversiteit. Djoghlaf sprak met MO* in de wandelgangen van de conferentie Biodiversiteit en Ontwikkeling, die de EU het voorbije najaar in Parijs organiseerde.
‘Biodiversiteit is geen abstract concept, het gaat over het leven zelf. Alles wat het leven mogelijk maakt en de kwaliteit van ons leven bepaalt, is afkomstig van de natuur, wij zijn zelf een deel van die levende natuur. De voorbije vijftig jaar hebben we echter op een ongekende manier beslag gelegd op die natuur. We hebben voor landbouwdoeleinden méér land in beslag genomen dan de voorafgaande drie eeuwen.
Ecosystemen die door hun samenhang het leven zelf ondersteunen, worden onherstelbaar aangetast. De voorbije 500 jaar verdwenen gemiddeld 1000 soorten per jaar, nu zijn er dat tussen de 15.000 en de 50.000, 3 elk uur. De impact hiervan is direct voelbaar voor 900 miljoen mensen in 100 verschillende landen.’ De zorg voor de biodiversiteit moet opgenomen worden in het ontwikkelingsbeleid, omdat het onmiddellijk met armoede te maken heeft, vindt Djoghlaf.
Op de Duurzaamheidstop in Johannesburg in 2002 engageerden de staatshoofden zich er toe het verlies aan biodiversiteit tegen 2010 een halt toe te roepen. De EU, verantwoordelijk voor 55 procent van de ontwikkelingshulp in de wereld, kan daarin een trend zetten door initiatieven in die richting te nemen. Maar, zo waarschuwde de Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking Agnes van Ardenne, dan moeten we wel een coherent beleid voeren.
‘We mogen de term duurzaamheid niet gebruiken om economische groei aan te wakkeren en onze energienoden veilig te stellen, ten koste van het milieu en het welzijn in de ontwikkelingslanden.’ Haar boodschap aan de Wereldhandelsorganisatie was dan ook dat milieu en ontwikkeling richtinggevende aspecten moeten zijn in al de onderhandelingen en akkoorden.
Ze besloot haar speech als volgt: ‘De impact van alle inspanningen blijft pijnlijk onbeduidend. Het ijs op de Noordpool smelt zelfs in de winter en de vreugde om de ontdekking van enkele dozijnen nieuwe soorten in Papua-Nieuw-Guinea wordt overschaduwd door het feit dat ze al meteen bedreigd zijn met uitsterven. De uitdagingen waar we voor staan, zijn enorm. We hebben elkaar nodig, om de problemen onder ogen te zien en om samen oplossingen te vinden. Het is de hoogste tijd om stappen te zetten. Van woorden naar daden.’
De minister van Milieu en Natuurlijke Rijkdommen van de Seychelles, Ronnie Jumeau, verwoordde het nog kernachtiger: ‘We zijn vandaag wereldwijd met elkaar verbonden. Als het ijs in Groenland smelt, gaan wij kopje onder. Als het Amazonewoud de long is van de wereld, dan zijn wij het geweten van de wereld. Het is de hoogste tijd om na te denken over wat duurzame ontwikkeling voor ons allen inhoudt.’  (adw)
http://countdown2010.net/paris2006/

De dienstverlening van Moeder Natuur

Volgens het Millennium Ecosystem Assessment (MEA) verkeren vijftien van de vierentwintig bestudeerde ecosystemen op aarde in een toestand van verregaande degradatie. Zestig procent van de voorzieningen die de natuur aanlevert, zal daardoor de komende vijftig jaar erg schaars worden, met ernstige gevolgen voor de voedselvoorziening, de waterbevoorrading en de gezondheid.
Ook de buffersystemen die beschermen tegen natuurrampen, komen daardoor in de problemen. Méér dan 1300 wetenschappers van 95 verschillende landen werkten mee aan dit rapport dat duidelijk de link legt tussen gezonde ecosystemen en sociale en economische ontwikkeling. Enkele opvallende vaststellingen:

• Méér dan 1,6 miljard mensen -waarvan één miljard armen- is voor het dagelijks onderhoud direct afhankelijk van goederen en diensten die de natuur aanlevert: watervoorziening, huisvesting, kleding, voeding of gezondheidszorg. 
• De bossen herbergen 80 procent van de biodiversiteit op het land, beschermen waterbronnen en -reservoirs en reduceren de risico’s bij natuurrampen, zoals grondverschuivingen. Maar op wereldvlak gaat er jaarlijks 12 tot 15 miljoen ha bos voor de bijl
• 70 procent van de armen in de wereld leven in rurale gebieden. Ongecontroleerde wijzigingen van de ecosystemen door bijvoorbeeld massale houtkap of slecht beheer van overstromingsgebieden, tasten de buffercapaciteit van die ecosystemen onherstelbaar aan. Bij extreme weersomstandigheden zijn het dan vooral de kleine boeren die de prijs betalen door mislukte oogsten of gebrekkige watervoorziening.
• Méér dan vijf miljoen mensen sterven elk jaar aan ziektes veroorzaakt door onzuiver drinkwater en door gebrek aan water voor sanitair en hygiëne
• Als er niet dringend iets wordt gedaan om waterrijke gebieden te beschermen en de toegang tot water rechtvaardiger te organiseren, zullen tegen 2025 naar schatting 3 miljard mensen ernstige waterschaarste kennen (adw)

Droogte maakt Oeganda nog armer

‘Oeganda wordt erg getroffen door de klimaatwijziging en biodiversiteitsverlies, en dat maakt de armoede nog moeilijker om dragen’, vertelt Jesca Eriyo, milieuminister van Oeganda. Méér dan 80 procent van de mensen leeft er van de landbouw en is direct afhankelijk van de natuur. Armoedebestrijding en de zorg voor het milieu zijn in dit land onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Eriyo: ‘Het land kent vandaag meer droogtes dan in het verleden en als het regent, kampen we met overstromingen omdat de bodem het water niet kan absorberen. Het waterpeil van het Victoriameer, dat rechtstreeks afhangt van de bronnen van de Nijl, daalt. Daardoor komen stuwdammen droog te staan en raakt de bevoorrading van hydro-elektriciteit in de problemen, wat dan weer de economie in moeilijkheden brengt. Omwille van de droogte verhuizen mensen naar waterrijke gebieden, maar ook naar berghellingen. Daar wordt koffie verbouwd, maar plotse regenval veroorzaakt landverschuivingen, die meteen de hele oogst vernielen. Ook de viskweek in de meren wordt door landverschuivingen verstoord en die vis is bestemd voor de export, dus dat levert weer een economisch probleem op.’
Op de vraag hoe zij deze problemen het hoofd wil bieden, antwoordt Eriyo: ‘We hebben een uitgebreide milieuwetgeving opgesteld en vragen steeds milieu-impactstudies voor nieuwe projecten. Er worden reservaten afgebakend om bossen te beschermen en duurzaam te beheren. We trachten ook het ecotoerisme te promoten in de wouden, zodat de mensen die daar wonen niet afhankelijk blijven van het omhakken van de bomen.
Als ze dan een klein inkomen verwerven uit het toerisme, is er ook geld om bijvoorbeeld te koken op gas of zonne-energie in plaats van hout. Maar we hebben onvoldoende middelen om alles te doen wat we zouden moeten doen. En bij gebrek aan middelen nemen de mensen altijd hun toevlucht tot wat de natuur aanreikt, want dat is het goedkoopst.
De mens heeft altijd geprobeerd de natuur te overheersen, maar op een bepaald moment haalt de natuur het opnieuw van de mens. We moeten vandaag naar een nieuw evenwicht, en alleen geraken we er niet uit. Wij hebben het Westen nodig, want de overgang kost veel geld.’ (adw)