Biologische aardappelveredeling is mogelijk

Terwijl het Louis Bolk Instituut vooral sterk staat op het vlak van biologische en duurzame landbouw, zweert Wageningen bij gentech. Edith Lammerts: ‘Ik heb er heel lang over nagedacht vooraleer ik de stap zette van Louis Bolk naar Wageningen. Ik ben ervan overtuigd dat we wederzijds heel wat te leren hebben van elkaar.’ Lammerts werkt in Wageningen vanuit haar eigen visie over waarden en normen in de veredeling. In die visie is de hele plant het uitgangspunt voor veredeling, met de cel als kleinste eenheid van zelf organiserend leven. Wanneer de celwand oplost, verliest de cel haar eigenheid en kan je manipuleren.

Lammerts Van Buerens, die vooral op het veld en niet zozeer in het labo werkt, publiceerde onlangs Aardappelveredeling voor de boerenkweker. Nederland telt vandaag nog zo’n 150 kwekers, waarvan elf voor de biologische teelt. ‘Zij hebben ervoor gezorgd dat Nederland vandaag een bloeiende aardappelmarkt heeft’, zegt de onderzoekster. Vijftig procent van de rassen en 45 procent van de aardappelproductie in Nederland is afkomstig van de boerenkwekers. Die werken samen met de kweekbedrijven om de markt telkens weer te voorzien van nieuwe rassen. Een minutieus werk dat tijd, vakkennis en liefde voor de plant veronderstelt en waarvan de resultaten niet moeten onderdoen voor moderne biotechnologische ingrepen.

Van het probleem van aardappelschimmels moet je Lammerts niet overtuigen. Ook zij vindt de phytophtera –de schimmel waarvoor de ggo-aardappel op het proefveld van Wetteren een oplossing wil bieden– een hardnekkige kwaal. Het opbouwen van resistentie tegen zulke plagen is een continu proces van zoeken naar nieuwe rassen die telkens weer opnieuw weerstand kunnen bieden tegen nieuwe schimmels. De moderne biotechnologie zoekt dat antwoord via genetische manipulatie, Lammerts probeert het met natuurlijke veredelingsprogramma’s.

Het heeft wat voeten in de aarde gehad voor ze haar programma kon opzetten. Lammerts: ‘Het eerste wat ik te horen kreeg toen ik in Wageningen begon, was: “Het gaat hier om wetenschap en niet om geloof”. Vervolgens heeft het drie jaar geduurd vooraleer ik bij de overheid gehoor kreeg met mijn vraag naar geld voor dit aardappelonderzoek. Als ze tien miljoen euro kunnen vrijmaken voor cisgenese onderzoek (onderzoek naar ggo’s, adw), dan kan er toch wel een miljoen af voor de klassieke veredeling, vond ik. Het argument dat uiteindelijk de doorslag gaf, was het feit dat het parlement in een eerdere nota stelde dat keuzevrijheid voor de consument belangrijk is als basisprincipe voor een pluriforme maatschappij. Zo kon de financiering voor ons onderzoek gemotiveerd worden.’

De gentech en de klassieke veredeling hebben elkaar nodig, is haar overtuiging. ‘De natuur is uitermate complex en resistenties worden altijd weer doorbroken. Daarom is het zo belangrijk verschillende paden te bewandelen. In dit werk is nederigheid geboden, want we hebben de waarheid niet in pacht,’ stelt Lammerts. ‘Waar ik van huiver, is dat men ons achterlijk vindt. Met onze kennis van duurzame landbouw en genetische biodiversiteit dragen wij net zo goed bij aan vernieuwing als het ggo-onderzoek. Wij voegen iets toe omdat wij vanuit een ander kader naar oplossingen zoeken.’