Birma op de rand van burgeroorlog

Gevecht bij een stuwdam

De gevechten begonnen op donderdagmorgen, vlakbij het stadje Mamouk in het noordoosten van Birma, niet ver van de grens met China. De directe aanleiding was een dispuut over een werf bij de Taping rivier, waar het Birmese regime twee stuwdammen wil bouwen. Het Kachin Onafhankelijkheidsleger (KIA), de militaire vleugel van de KIO, weigerde daar haar strijders weg te halen, en verhinderde de Birmese regeringstroepen om de werf te betreden. Daarna braken de eerste gevechten uit die tot gisterenavond aanhielden.

Sinds dinsdagavond heeft het Birmese regime de wegen van Bahmo en Myitkyina richting de Chinese grens afgesloten. Het KIA, dat ongeveer 10.000 strijders telt, heeft de voorbije dagen minstens zes strategisch gelegen bruggen opgeblazen om de opmars van het regeringsleger te stuiten.

Ook in de provinciehoofdstad Myitkyina werden de voorbije dagen minstens 3 explosies gehoord. Er zijn nog geen bevestigde burgerslachtoffers. Volgens een woordvoerder van de KIO heeft de organisatie niets met deze explosies te maken, maar ‘zijn er veel KIO milities in de Kachin steden.’ Het is dus mogelijk dat de spanningen ook in de steden oplopen.

De locaties van de onrust. Klik op de icoontjes voor meer info. Weergeven op een grotere kaart

Al langer spanningen

De voorbije twee jaar zijn de spanningen tussen het regime en de etnische milities langzaam gestegen, naar aanleiding van de plannen van de regering om de verschillende etnische gewapende groeperingen in te lijven bij de Border Guard Force (BFG). De etnische milities zouden met dit plan niet ontwapend worden, maar ingelijfd worden in de Tadmadaw, het Birmese regeringsleger, en zo omgevormd worden tot grenswacht. De meeste groeperingen, waarvan een zeventiental een staakt-het-vuren met het regime hebben afgesproken, hebben deze plannen al ronduit verworpen. Naar verluidt zou het in totaal om minstens 60.000 strijders gaan.

Het staakt-het-vuren tussen de KIA en het Birmese regeringsleger, dat in 1994 ondertekend werd, kwam eind vorig jaar al op de helling te staan door kleinere schermutselingen tussen beide partijen.

China als onderhandelaar

Hoewel de handelswegen naar de Chinese grens door het Birmese regime afgesloten werden, houden de Chinese autoriteiten de grensovergangen naar de Birmese Kachinstaat open. In de grensstad Laiza werden naar verluidt deze week nog verschillende Chinese trucks met exportgoederen opgemerkt.

Beijing maakte pas vandaag, een week na het uitbreken van het conflict, een officiëel antwoord bekend, waarbij het de beide partijen oproept tot ‘zelfbeheersing en geweldloze onderhandelingen’. In het noordoosten van Birma wonen en werken enkele duizenden Chinese migranten.

China heeft nog meer belang bij rust in de regio: de stuwdammen die het Birmese regime wil bouwen zouden gebouwd en bediend worden door Chinese bedrijven. Zo staat de stuwdam waar het geweld vorige week uitbrak, onder het beheer van het Chinese Ta Paing Hydropower Project. China heeft nog gelijkaardige projecten lopen, waaronder de controversiële Myitsone stuwdam vlakbij Myitkyina.

De woordvoerder van de KIO, James Landau, vertelde de Democratic Voice of Burma (DVB) vandaag dat ‘China de enige machtsstaat is die tussen beide partijen kan onderhandelen om een einde te maken aan dit conflict’. Volgens Lundau zijn er inmiddels al 7.000 mensen over de grens met China gevlucht.

China is een belangrijke bondgenoot van het Birmese regime, maar schuwt de onstabiliteit en etnische onrusten die het land in de greep houden. In augustus 2009 wees Beijing Naypyidaw (sinds 2005 de hoofdstad van het Birmese regime) al terecht voor een gelijkaardige toestroom van vluchtelingen naar China, toen er gevechten in de Shan staat uitbraken.

Oproep tot dialoog

Ook verschillende Birmese politici drukten hun bezorgheid uit over het herop geflakkerde geweld. De National League for Democracy (NLD) onder leiding van Aung San Suu Kyi, die in november vorig jaar vrijgelaten werd, riep op tot meer dialoog om tot een geweldloze oplossing te komen.

‘De regering moet eerlijke vredesonderhandelingen beginnen. Als het conflict erger wordt, zal er gegarandeerd een nieuwe burgeroorlog uitbreken’, zegt Tu Yaw, secretaris-generaal van de Kachinstaat Progressieve Partij (KSPP), die gesticht werd door ex-KIO politici.