"Bolivia wil God buitengooien"

De boodschap van de tegenstanders van de linkse president is een “mediatieke manipulatie”, zegt priester en antropoloog Xavier Albó. Hij heeft er alle vertrouwen in dat pluraliteit die Morales nastreeft, de activiteiten van zijn kerk niet zal beperken.
Een debat over de rol van religie “is niet opportuun omdat de nieuwe grondwet op geen enkele manier een atheïstische staat voorstelt noch de godsdiensten veroordeelt”, zegt ook José Pimentel, parlementslid van de Beweging naar het Socialisme (MAS), Morales’ partij. “Het is een artificieel probleem en de katholieke kerk zelf verklaarde dat zij zelf niet de opdracht heeft gegeven.”

Kies God, stem nee

De grondwetswijziging, die door een grondwetgevende vergadering werd goedgekerud en door het parlement werd aangepast op 21 oktober, wordt op 25 januari voorgelegd aan de bevolking via een referendum. “Kies God, stem nee”, klinkt het in een van de advertenties die betaald is door Iglesias Re Unidas, Verenigde Kerken, een organisatie zonder rechtspersoonlijkheid en zonder openlijke steun van de katholieke autoriteiten.
Artikel 4 van de nieuwe grondwet bepaalt dat “de Staat niet afhankelijk is van de religie” en dat “de Staat de vrijheid van godsdienst en van spirituele geloofsovertuigingen respecteert en garandeert, in overeenstemming met zijn wereldbeelden”.
Artikel 3 van de huidige grondwet geeft de katholieke godsdienst een prominentere rol. “De Staat erkent en ondersteunt de katholieke, apostolische en Romeinse godsdienst”, staat er. Maar ook: “De Staat garandeert dat men elke andere cultus openbaar kan bedrijven”. En: “De relaties met de Katholieke Kerk zullen geregeld worden door middel van concordaten en akkoorden tussen de Boliviaanse Staat en de Heilige Stoel.”

Meer ruimte

Xavier Albó wijst erop dat dat de katholieke godsdienst tot 1880 als enige een officiële status had in Bolivia. Bij hervormingen kwam er stilaan meer ruimte voor andere religieuze stromingen, al bij bleef de katholieke kerk altijd belangrijker. Zo zit de pauselijke nuntius, de ambassadeur van het Vaticaan, nog steeds het diplomatieke korps voor. Bij alle officiële nationale en regionale feesten draagt de katholieke kerk een mis op waarop de president, de vicepresident en de ministers aanwezig zijn.
Volgens het Nationaal Instituut voor de Statistiek is 56 procent van de Bolivianen katholiek, en belijdt 36 procent een protestants of evangelisch geloof.
De relaties tussen de katholieke koepel en Morales’ regering verlopen moeizaam. Kardinaal Julio Terrazas heeft al meermaals het regeringsbeleid op de korrel genomen en gaf ook zijn steun aan de rechtse opposanten in de zuidelijke provincie Santa Cruz die via een referendum meer autonomie wilden afwingen. Andere priesters, zoals Xavier Albó, steunen Morales’ regering.
Volgens José Antonio Aruquipa van de rechtse burgergroep Democratische en Sociale Macht (Podemos) is de campagne van Verenigde Kerken uitgelokt “door de oorlogszuchtige houding en de constante aanvallen van president Morales op de katholieke kerk. In dit geval gebruikt men de schrik bij de burgers die is uitgelokt door de houding van de president en niet door de inhoud van de grondwet.” Volgens Aruquipa weerspiegelt artikel 4 van het grondwetsvoorstel de huidige relatie tussen kerk en staat en garanderen andere artikels de vrijheid van godsdienstonderwijs.