Bolivia zorgt voor "subimperialistische" opstoot in Brazilië - analyse

De nationalisering van de Boliviaanse gasvoorraden leidt in Brazilië tot merkwaardige redeneringen. “Brazilië moet zijn nationale belangen verdedigen”, klinkt het - al gaat het wel degelijk om de grondstoffen van een ander land. Het zijn uitlatingen die traditioneel eerder uit de Verenigde Staten komen.
Braziliaanse nationalisten voelen zich gekrenkt omdat Bolivia het zomaar aandurfde zijn grote buur in de tang te nemen. Het Braziliaanse staatsbedrijf Petrobras, de grootste investeerder in de Boliviaanse aardgassector, was van vandaag op morgen zijn concessies kwijt en zal moeten instemmen met hogere belastingen en royalty’s als het zijn installaties verder wil kunnen gebruiken. De roep om vergeldingsmaatregelen klinkt luid.

President Luiz Inácio Lula da Silva en de Braziliaanse diplomaten moeten het zwaar ontgelden omdat ze na de eerste schok de “soevereine rechten” van Bolivia over zijn aardgasvoorraden erkenden. “Capitulatie”, “vernedering” en “incompetentie” - dat zijn enkele van de woorden waarmee voormalige ambassadeurs, politiek analisten en krantencommentatoren die “slappe reactie” onder vuur namen. Sommige critici concluderen zelfs meteen dat het buitenlands beleid van de regering faalt en er niets terecht komt van het leiderschap dat Brazilië in Zuid-Amerika op zich probeert nemen.

Lula wordt overvleugeld door de Venezolaanse president Chávez, vinden sommige commentatoren. De linkse populist Chávez, die algemeen gezien wordt als de mentor van zijn Boliviaanse ambtsgenoot Evo Morales, roept zelfs de spoken uit de Koude Oorlog weer wakker. De Venezolaanse president onderhoudt enge banden met de Cubaanse leider Fidel Castro, en die twee hebben intussen ook Bolivia in hun linkse blok opgenomen.

Je kan de zaak natuurlijk ook anders bekijken. Braziliaanse ondernemers en investeerders zitten in een fase van internationale expansie, merkt Clovis Brigagao van de Cándido Mendes Universiteit in Rio de Janeiro op. Bolivia heeft het in heel Zuid-Amerika oprukkende Brazilië een eerste nationalistische “klap in het gelaat” gegeven, oordeelt Brigagao, maar het zal volgens hem de laatste niet zijn.

Volgens Janio de Freitas, een politiek commentator van de grote krant Folha de São Paulo, kan het conflict alleen maar escaleren. Meningsverschillen over de mogelijkheid om Petrobras schadeloos te stellen voor de nationalisering en de waarschijnlijke prijsstijgingen van aardgas zorgen nu al voor spanningen tussen de twee landen. Als de hogere prijzen werkelijkheid worden, zullen veel gewone Brazilianen in de greep komen van de woede die nu alleen bij sommige opinieleiders merkbaar is. Meer dan de helft van al het aardgas dat in Brazilië verbruikt wordt, komt uit Bolivia.

Een andere protestgolf lijkt onvermijdelijk als de Boliviaanse regering werk maakt van de landhervorming die ze beloofd heeft en grote domeinen onteigent die in handen zijn van Brazilianen. Braziliaanse boeren maken een belangrijk deel uit van de 30.000 Braziliaanse migranten in Bolivia. Ze produceren ruim een derde tot 60 procent van de Boliviaanse soja.

De uitdrukking “subimperialisme” dateert uit de jaren 70 en hield verband met een opmerking van de toenmalige Amerikaanse Richard Nixon dat de rest van Latijns-Amerika in de voetsporen van Brazilië zou treden. De doctrine van nationale veiligheid van de toenmalige Braziliaanse dictatuur sloeg ook aan in het buitenland en dat speelde in de kaart van de VS. Maar tegelijk vormde het Braziliaanse economisch mirakel een potentiële bedreiging voor de Amerikanen. Vandaag heeft Brazilië grote zakelijke belangen in zijn buurlanden. Maar tegelijk is het duidelijk dat Brazilië hoogstens een subregionale rol kan spelen zolang de VS economische en politiek zo zwaar blijven wegen op het continent.

Nogal wat analisten geloven dat Brazilië niet in de wieg is gelegd om andere landen zijn wil op te leggen. Brazilianen zouden daarvoor te warm en te weinig agressief zijn. Bovendien is het land enorm en is de binnenlandse markt nog onderontwikkeld - buitenlandse expansie is geen dwingende noodzaak.

Maar de reacties op de Boliviaanse nationalisering geven aan dat sommige Brazilianen er weinig problemen mee zouden hebben de traditionele politiek van goed nabuurschap en niet-inmenging te verlaten en de Braziliaanse economische en politieke macht uit te spelen. (PD)

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.