Boliviaanse burgers voeren de brandstapel weer in

Bravo Galarza zou samen met twee medeplichtigen geprobeerd hebben een taxichauffeur te overvallen. Ook de vermoedelijke mededaders werden zwaar aangepakt; ze herstellen nu van zware verwondingen.

Cochabamba is niet de enige Boliviaanse stad waar inwoners het recht in eigen handen nemen. Ook in de hoofdstad La Paz en in Santa Cruz, de meest welvarende stad in het land, speelden zich dit jaar vergelijkbare drama’s af.

Het Boliviaanse gerecht probeert de moordpartijen te doen ophouden door de aanstokers snel te berechten, maar veel vruchten werpt dat nog niet af. Daders riskeren hoogstens dertig jaar gevangenisstraf.

De Boliviaanse president Eduardo Rodríguez heeft gezworen dat Bolivia de praktijk niet langer zal tolereren. Hij kent de problemen: voordat hij werd ingezworen als staatshoofd, stond hij aan het hoofd van het Boliviaanse hooggerechtshof. In zowat 200 van de 328 Boliviaanse steden en gemeenten is de politie niet constant aanwezig en is ook het gerecht ver weg.

Bewoners van dergelijke afgelegen plaatsen klagen dat de ordediensten misdadigers ongemoeid laten of verdachten na een korte detentie weer op vrije voeten stellen.

Volgens Sacha Llorenty, voormalig voorzitter van de mensenrechtenorganisatie Asamblea Permanente de Derechos Humanos de Bolivia (APDHB), doet de onvrede over het werk van de ordediensten en het gerecht het aantal lynchpartijen al zeven jaar toenemen.

De burgers die het recht in eigen hand nemen, gaan ver over de schreef. Ze schenden de meest elementaire principes in verband met de menselijke waardigheid, zegt Rebeca Delgado Burgoa, een voormalige ombudsvrouw van Cochabamba. Slachtoffers worden vaak op verschillende manieren gefolterd voordat ze aan hun einde komen. Daarna worden hun lijken soms in stukken gehakt of verbrand. In februari 2002 filmden journalisten hoe inwoners van een buitenwijk van Santa Cruz gauwdieven in elkaar sloegen en ophingen.

Soms nemen op vergelding beluste burgers de verkeerde op de korrel. De voorbije week organiseerde de politie in een buitenwijk van Cochabamba een reconstructie van een voortijdig afgebroken lynchpartij. Het slachtoffer, Willy Villaca, heeft zware brandwonden. De talrijke daders, die hem verwarden met een dief, hadden hem op een brandstapel gezet. Tot hiertoe heeft het gerechtelijk onderzoek enkel geleid tot de arrestatie van twee verdachten.

Bolivia heeft talrijke inheemse bevolking, maar de lynchpartijen hebben niets te maken de traditionele rechtspraak van de indianen, zegt Julio Mallea van de Universiteit van San Andrés. Ook de inheemse groepen in Bolivia respecteren vaste procesregels en geven beschuldigden de kans zich te verdedigen. De bedoeling van de inheemse rechtspraak is misdadigers de normen van de samenleving weer te doen erkennen. Als straf worden meestal stokslagen uitgedeeld; recidivisten worden eventueel uit de gemeenschap gezet. De doodstraf komt niet voor. (PD)