Botswana krijgt kindersterfte niet onder controle

Volgens het Centrale Bureau van de Statistiek van de Botswaanse overheid is de kindersterfte gestegen van 48 op 1000 geboorten in 1991 tot 56 op 1000 in 2001. In dezelfde periode steeg het aantal kinderen dat sterft voor zijn vijfde levensjaar van 63 tot 74 op 1000.
De cijfers van het VN-kinderfonds Unicef zijn nog pessimistischer. Het fonds gaat uit van een stijging van 58 sterfgevallen op 1000 geboorten in 1990 tot 116 op 1000 in 2004. Wanneer de trend doorzet wordt het vierde van de acht VN-Millenniumdoelen, het terugdringen van de kindersterfte met twee derde tegen 2015, in Botswana niet gehaald.
Specialisten wijten de stijging aan de aidsepidemie, die Botswana bijzonder zwaar treft. Een andere belangrijke factor is de sociale en economische status van de vrouw, die in Botswana nog altijd de hoofdverantwoordelijkheid draagt voor het voeden en verzorgen van de kinderen.
In gezinnen met een hoog en stabiel inkomen is dat geen probleem. Malebogo Keataretse heeft een vijfjarig kind en koopt naar eigen zeggen vooral “groenten, fruit en granen bij de lokale kruidenier” en besteedt veel zorg aan de bereiding van de gerechten. Haar kind krijgt ’s ochtends een granenpap met fruitsap en eet ’s middags wat de pot schaft: rijst met kip of maïspap met fijngehakt vlees.
Magdeline Khamandisi is ervan overtuigd dat ook haar vierjarige zoon Kenneth het opperbest stelt, hoewel hij vaak overdag alleen maar pap te eten krijgt. “Het is een gemakkelijke eter, dus ik hoef voor hem geen speciale of dure ingrediënten kopen.”
Volgens econoom Narain Sinha kan Botswana het vierde Millenniumdoel nog altijd halen, als vrouwen meer te zeggen krijgen in de politiek en betere toegang krijgen tot de arbeidsmarkt, onderwijs en financiële diensten. Mondige vrouwen met een goede opleiding trouwen meestal later en zoeken voor en na de geboorte de beste verzorging voor hun kind. Een kind van een tienermoeder zonder opleiding heeft heel wat minder overlevingskansen.
“De kindersterfte hangt niet alleen samen met overheidsuitgaven voor gezondheidszorg en de beschikbaarheid van hospitalen en medisch personeel”, zegt Sinha. “Ook sociale ontwikkelingsindicatoren als armoede, ondervoeding en alfabetisering van meisjes spelen een rol.”
Voor de talloze Afrikaanse vrouwen die op het platteland wonen en niet zomaar toegang hebben tot medische zorg, moet er volgens Sinha een oplossing komen op het niveau van de gemeenschap. Een manier om dat te doen is door de rol van de traditionele vroedvrouwen in ere te herstellen. Als de overheid hen een geschikte opleiding geeft, kunnen ze zwangerschappen en geboorten een stuk veiliger maken en jonge moeders raad geven over gezinsplanning.