Bouwwoede bedreigt Cubaans modernisme

De geruchten dat Hotel Internacional en Hotel Club Las Cabañas del Sol zouden verdwijnen, begonnen al vorig jaar de ronde te doen. Beide hotels liggen aan een van de mooiste plekjes van het strand van Varadero, de belangrijkste badplaats van Cuba.

Voorlopig laat de overheid niet in haar kaarten kijken. “We hebben geen antwoord gekregen op verklaringen die we in mei en november over de zaak verspreidden”, zegt Jorge Fornés, de voorzitter van Icomos-Cuba. Icomos is een internationale die in samenwerking met de Unesco ijvert voor de bescherming van waardevolle gebouwen en landschappen.

Havana

“Als architect ben ik van mening dat het niet nodig is waardevolle gebouwen te slopen om plaats te maken voor iets nieuws”, zegt Fornés. “Er zijn altijd oplossingen te vinden om ons patrimonium te bewaren.” In Havana is dat volgens hem op verscheidene plaatsen gelukt.

Voorlopig wordt de strijd tegen de sloopplannen vooral via e-mails gevoerd. De Cubaanse kranten zwijgen over het onderwerp. “De versies die circuleren, zijn tegenstrijdig”, zegt de dichter Roberto Fernández García, een inwoner van Varadero en een andere actieve tegenstander van de sloop.

Volgens werknemers van Hotel Internacional is de beslissing al genomen. Die indruk ontstaat volgens Fernández ook als je de zaak aankaart bij de regionale vertegenwoordigers van het ministerie van Toerisme. “Ze zeggen dat Hotel Internacional oud, achterhaald en veel te klein is”. Volgens het ministerie moet het oude hotel met zijn 161 bedden plaats maken voor een modern gebouw met 800 kamers.

Maar het bureau van de Geschiedkundige Dienst van Matanzas, de provincie waarin Varadero ligt, heeft een andere versie gekregen. Daar luidde het dat de waterleidingen in heel het hotel onbruikbaar waren geworden, en dat het goedkoper bleek een nieuw hotel te bouwen dan het oude te renoveren.

Milieubescherming

De werknemers van Hotel Internacional kregen op hun beurt te horen dat het hotel moet verdwijnen omdat het op een duin is gebouwd, en dat mag niet volgens de huidige milieuwetgeving. Volgens sommige studies zouden om die reden zeker honderd gebouwen en duizenden meters muurtjes moeten worden afgebroken in Varadero. Maar milieubescherming heeft op Cuba zeker niet altijd voorrang op andere bekommernissen. Enkele jaren geleden werd de bescherming van het natuurreservaat Varahicacos in Varadero bijvoorbeeld teruggeschroefd om de bouw van een hotel met 100 bedden mogelijk te maken.

Varadero telt 49 hotels en 18.000 kamers om toeristen op te vangen. De helft van de twee miljoen buitenlanders die Cuba per jaar aandoen, brengt ook tijd door in Varadero. In februari telde Varadero op één dag 31.000 toeristen, meer dan het aantal inwoners dat de badplaats telt.

De tegenstanders van de sloop van de oude hotels geven toe dat Cuba het geld van de toeristen hard nodig heeft. Maar volgens hen moeten plaatsen als Varadero zuinig zijn op oude gebouwen met karakter. Als alle hotels er bijna hetzelfde gaan uitzien als in andere Caribische badplaatsen, dreigt de aantrekkingskracht van Varadero te verminderen. Voor de inwoners van Varadero vormen de oude hotels bovendien zeldzame referentiepunten die hen nog betrokken houden bij een stad die steeds meer in handen is van buitenlandse investeerders.