Braziliaanse dam verdeelt Peruanen

De dam zal banen scheppen en ontwikkeling brengen, zeggen de voorstanders. En dat kan dan weer een einde maken aan de illegale mijnbouw en de teelt van coca, de plant die de grondstof levert voor cocaïne.
Toch roepen de plannen voor de megadam veel weerstand op, in Puno en ook in de rest van de provincie Carabaya. “Ze liegen ons voor. We willen onze bossen niet verliezen”, zegt Olga Cutipa, de voorzitster van het Front van Organisaties van de Rivier Inambari. “De rivier is onze bank. Ze levert ons al het goud dat we nodig hebben om onze kinderen groot te krijgen. Waarom zouden we willen vertrekken?” Op veel plaatsen langs de rivier delven bedrijfjes en particulieren naar goud. 

Hervestigingen

De Inambari-dam zou een van de grootste dammen van Latijns-Amerika worden. Volgens een eerste haalbaarheidsstudie zal het stuwmeer 37.800 hectare beslaan. Tegenstanders zeggen dat er 70 dorpen moeten verdwijnen voor het stuwmeer.
Egasur, een onderneming met Braziliaanse aandeelhouders die de dam wil bouwen, laat weten dat het er minder zijn, maar geeft geen precieze cijfers. Het bedrijf probeert een telling uit te voeren van de mensen die zouden moeten verhuizen. Tegelijk probeert ze de bevolking in de streek voor zich te winnen. Egasur verdeelt onder meer uniformen en schoolgerei aan kinderen.
Het bedrijf stelt tien gebieden voor waar mensen die moeten wijken voor het stuwmeer, terechtkunnen. De grootste bezorgdheid van de betrokkenen is dat ze op afgelegen plaatsen zullen terechtkomen, ver van de Transoceanica, de snelweg die het gebied ontsluit. Egasur garandeert iedereen een goede verbinding met de snelweg en zegt dat er ook op alle hervestigingsplaatsen nutsvoorzieningen zullen komen. Maar gedetailleerde plannen daarvoor wil de onderneming niet vrijgeven.
Egasur houdt het erop dat het de nationale en internationale normen voor hervestigingen zal respecteren. Peru hanteert minder strenge procedures dan Brazilië om ongewenste sociale en ecologische gevolgen van grote projecten in kaart te brengen. Toch zijn er ook in Peru publieke hoorzittingen vereist. Egasur is begonnen met de organisatie daarvan, maar voorlopig kenden die inspanningen niet veel succes.

Goed voor het land

Het bedrijf benadrukt dat de bouw van de dam in de juiste context moet worden gezien. “We moeten oog hebben voor de hele regio rond de Inambari”, schrijven medewerkers van het bedrijf in een e-mail aan IPS. “Er is een groeiende migratiedruk en er is sprake van illegale activiteiten: grootschalige mijnbouw en de verwerking van coca.” De bouw van de dam moet de inwoners van de streek alternatieven bieden voor die illegale bezigheden.
Sommige medewerkers van de Peruaanse regering volgen die redenering. En in elk geval gaat de regering ervan uit dat grote dammen goed zijn voor het land. Brazilië en Peru sloten in juni een akkoord om samen vijf grote dammen te bouwen op Peruaans grondgebied. De Inambari-dam is daar de grootste van.

Onzekerheid

Voorlopig leveren de plannen vooral onzekerheid op. Veel boeren in de provincie Carabaya maken zich zorgen omdat ze geen eigendomsbewijs hebben van de plaats waar ze wonen of het land dat ze bewerken. “Zullen ze ons betalen? Zullen ze ons erkennen als eigenaars?” vraagt Evelyn Medina zich af, een vrouw uit Loromayo. Dat stadje wordt verscheurd door elkaar overlappende eigendomsaanspraken uit de districten San Gabán en Ayapata en uit de naburige regio Madre de Dios.
De boeren in de buurt van de bouwplaats weten ook niet meer waar ze aan toe zijn. “Ik wil mijn cacaoplantage uitbreiden tot twee hectare, maar ze zeggen dat de dam er zeker komt”, piekert Sebastián Chu. Chu is een boer uit Puerto Manoa, een van de eerste dorpen in Puno die zouden moeten verdwijnen. “President Alan García heeft al een overeenkomst ondertekend met Brazilië en alles is al beslist. Wat moet ik nu doen: planten of niet?” Op een halve hectare teelt Chu ook coca. Voor tien kilogram cocabladeren krijgt een boer in Puno 120 soles (30 euro), terwijl 10 kilogram cacaobonen maar 60 soles (15 euro) opleveren.
“De dam biedt geen oplossing”, oordeelt Ernesto Ráez van het Centrum voor Ecologische Duurzaamheid aan de Cayetano Heredia-universiteit. “De hervestigingen zullen de sociale problemen alleen verplaatsen naar tien nieuwe gebieden.” Volgens Ráez zal ook de ecologische kost van het project zwaar uitvallen: het leven in de rivier zal onder de dam lijden, maar ook de omringende ecosystemen. “Daarom moeten we ons afvragen wie er voordeel haalt uit de dam.” Volgens de milieuorganisaties zal vooral Brazilië een goede zaak doen. Peru moet de eerste dertig jaar grote hoeveelheden stroom uit de centrale aan het buurland leveren, zelfs als de vraag naar elektriciteit in Peru zelf sterk toeneemt.

Hogeresolutiefoto op: http://ipsnoticias.net/fotos/PuebloPuenteInambari.jpg