Brazilië bruggenbouwer tussen VS en Latijns-Amerika

“Ik denk dat er een positieve wind waait in het Amerikaanse beleid”, zegt Lilly Briger van de Council on Hemispheric Affairs (COHA), een onafhankelijke denktank die de impact van het Amerikaanse buitenlandse beleid in Latijns-Amerika onderzoekt.  
De eerste tekenen daarvan zijn al zichtbaar in de neutraliteit van het Witte Huis tijdens de verkiezingen in El Salvador vorige week, waarbij de ultraconservatieve ARENA-partij het moest aflegen tegen de linkse FMLN. “Ik denk dat ideologie niet langer de drijfveer is achter het beleid”, zegt Briger, die hoopt dat Obama zich uit ideologie niet langer onvoorwaardelijk achter de rechtse partijen in Latijns-Amerika zal scharen.

In de voorbije jaren zijn in verschillende Latijns-Amerikaanse landen leiders verkozen die zich afzetten tegen het neoliberale economische model, die sociale rechtvaardigheid steunen en die de Amerikaanse hegemonie in de regio in vraag stellen.

Brazilië

Vooral Brazilië lijkt een belangrijke factor te worden in de betrekkingen tussen de VS en Latijns-Amerika. De Braziliaanse president Lula Da Salva werd als eerste Zuid-Amerikaanse president ontvangen op het Witte Huis. Hij waarschuwde Obma meteen dat de VS Cuba en andere landen met linkse regeringen niet langer vijandig mag behandelen. In de laatste dagen van de regering-Bush verbraken zowel Bolivia als Venezuela hun diplomatieke betrekkingen met de VS omdat die betrokken zouden zijn in pogingen om de democratisch verkozen regeringen ten val te brengen in beide landen.

De VS worden er ook van beschuldigd Cuba te proberen destabiliseren. Washington heeft in het verleden al openlijk laten weten dat het de communistische regering in Havana te val wil brengen. Lula riep de president meteen ook op om de Amerikaanse embargo tegen Cuba op te heffen.

Na zijn bezoek aan het Witte Huis zei de Braziliaanse president dat hij Obama opgeroepen had een relatie van “vertrouwen, geen inmenging” na streven in Latijns-Amerika. Hij hoopte dat Obama betere betrekkingen zou nastreven met Venezuela, Cuba en Bolivia.

Sancties

Larry Birns, voorzitter van COHA denkt dat de regering-Obama op zijn minst de sancties kan terugschroeven of ze zelfs helemaal afschaffen. “Het is een mogelijkheid”, zegt hij. “Maar ik zie het in de nabije toekomst nog niet gebeuren.” Hij wijst er wel op dat er al een enorme verandering van het beleid op gang aan het komen is, en dat ook sommige Republikeinen nu pleiten voor een afschaffing van de sancties.

Nu de nieuwe regering bedolven wordt onder de financiële crisis en de conflicten in Irak en Afghanistan, zouden de VS op zoek naar veilige energie sneller geneigd kunnen zijn om betere betrekkingen aan te knopen met de Latijns-Amerikaanse landen, die rijk aan grondstoffen zijn.

Maar niet alle waarnemers zijn het ermee eens dat die  verandering nu al ingezet is. “De regering-Obama heeft nog geen knopen doorgehakt”, zegt Mark Weisbrot van het Centre for Economic and Policy Research (CERP), een denktank waar onder meer Nobelprijswinnaars Robert Solow en Joseph Stiglitz deel van uitmaken. “Ik denk dat ze nog verdeeld is.”

Weisbrot denkt dat het Amerikaanse beleid in Latijns-Amerika een voortzetting van het verleden zal worden. “Ik denk niet dat ze de relaties met Venezuela zullen verbeteren, en dat ze ook tegenover Bolivia niet erg vriendelijk zullen zijn”, zegt hij. “Maar ik wil ook niet pessimistisch zijn. Lula kan Obama informatie geven die hij niet krijgt van zijn adviseurs. Ik ben blij dat Lula wat druk uitoefent.”

Birns, die Brazilië als een lokale supermacht ziet, is het daarmee eens. In zijn analyse heeft Brazilië het potentieel om de VS en de Latijns-Amerikaanse landen dichter bij elkaar te brengen. “Tijdens de regering-Bush was er een soort verlamming”, zegt hij. “Er zijn over het hele continent centrumlinkse regeringen te vinden. Naar mijn mening is het embargo tegen Cuba er geweest, het heeft geen toekomst.”