Brazilië en Argentinië zijn meer dan grondstoffenleveranciers

Dat blijkt uit een studie van Romina Gayá en Kathia Michalczewsky van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank.

Duizelingwekkende groei

De vier landen van de Mercosur – Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay – zagen hun export tussen 2003 en 2008 met gemiddeld 21 procent per jaar toenemen. De auteurs van de studie geven toe dat die duizelingwekkende groei veel te maken had met de toenemende internationale vraag naar grondstoffen uit landen als China, India en Rusland en het logische aantrekken van de grondstoffenprijzen. Als grote exporteurs van landbouwproducten als soja en vlees konden Brazilië en Argentinië daar volop van profiteren.  

“Maar in tegenstelling met wat doorgaans wordt aangenomen, bleef de exportgroei in de Mercosur niet beperkt tot de grondstoffenboom”, schrijven de auteurs van de studie. Er werden ook veel meer middentechnologische industrieproducten uitgevoerd. Cruciaal was daarvoor de onderlinge afzet in de Mercosur en de uitvoer naar andere landen in Latijns-Amerika en de Caraïben. De prijzen van die goederen stegen niet spectaculair; het was vooral de kwantitatieve toename van de uitvoer die het hem deed.

Brazilië en Argentinië begonnen vooral meer auto’s en auto-onderdelen uit te voeren. Ook kunststoffen, pijpleidingen, kunstvezels, verven en kunstmest deden het goed. Middentechnologische industriegoederen waren tussen 2003 en 2008 goed voor 55,3 procent van de volumegroei van de Argentijnse export, zegt Gayá. Voor Brazilië bedroeg dat aandeel 35,5 procent.

Braziliaanse motor sputtert

Brazilië is de belangrijkste motor van de Latijns-Amerikaanse economie, maar net in dat land duurde het succes van de export van industriegoederen niet lang. De Braziliaanse uitvoer steeg vooral tussen 2003 en 2005; daarna vlakte de groei af. Volgens Michalczewsky heeft dat onder meer te maken met de opwaardering van de real tegenover de dollar, waardoor het kostenvoordeel van de Chinese concurrenten meer uitgesproken werd. In Brazilië werd ook fors geïnvesteerd in de landbouw en in de exploitatie van olievelden, waardoor die sectoren nog sneller konden groeien. Ten slotte nam ook de interne vraag in Brazilië sterk toe, waardoor er minder capaciteit overbleef om te exporteren.

De onderzoekers nemen wel aan dat Brazilië zijn leidende rol weer snel zal opnemen. De regering van president Dilma Rousseff heeft nieuwe plannen klaar om de export van industriegoederen aan te zwengelen. Met name Brazilië heeft ook weinig geleden onder de financiële en economische crisis die de wereldeconomie sinds 2008 deed vertragen.

Beleidsmakers in de Mercosurlanden moeten volgens de auteurs van de studie wel het hoofd bieden aan twee belangrijke uitdagingen. Maatregelen om de invoer uit China te vervangen door plaatselijke producten, kan de totale vraag in het handelsblok doen afnemen. Intussen kunnen ook de vrijhandelsakkoorden die veel landen in de regio afsluiten met de VS, Europa en andere handelspartners, de afzet van industriegoederen uit de Mercosur bemoeilijken.